Jon Benito: “Bost ohar txiki, Mikel Antzaren Bakarmortuko kronikak liburuaz”

2011 3 abendua


Mikel Antzaren Bakarmortuko kronikak liburuaren aurkezpena. ARGAZKI PRESS

2011/XII/2
Mikel Antzaren Bakarmortuko kronikak
Donostiako San Jeronimo liburutegiko sotoan

Bost ohar txiki, Mikel Antzaren Bakarmortuko kronikak liburuaz:

1) Liburu asko idatzi da kartzelatik eta kartzelaz, ia preso egotearen testigantza azpigenero literarioa bilakatzeraino (eta ez Euskal Herrian bakarrik!). Izenak gogoratzen hasita, egileen zerrenda ezin amaitu zait (harritzeraino zenbat jende egon den preso), liburu asko eta onak idatzi baitira kartzela abiapuntu edo helburu hartuta; baina ez dakit hainbeste idatzi izanak, euskal iruditerian hain txertatua dagoen presondegia, eta bere errealitate makurra, gehiago gerturatu duen jendearengana, ala fikzionatu egin duen, kontatu beharraren kontatu beharraz, kartzela irakurlearen begietara errealitate gotor bat baino, mamu lanbrotsu urrun eta deshumanizatuagoa bihurtuz, edota fribolizatuz, nobela eta pelikuletarako kokaleku soil gisara irudikatuz. Baina, altuera hauetan inork zalantzarik balu ere, badaezpada: kartzela erreala da

2) Errealaren zentzu hori da ziurrenik liburu honen bereizgarria. Edertasun nahirik ez da, asmo estetiko nabarmenik ere ez Antzaren prosan: literaturarik ez dago, bere buruari isolamenduan kantatzen dizkion bertso batzuk salbu; baina ez ote du, aldi berean, bere gordinean, bere zuzentasun eta zorroztasun hunkigarrian beste edertasun bat? Askatasunaren galeraz ari da Bakarmortuko kronikak honetan. Liburu hau kartzelako garai ezberdinen deskribaketa latza baita funtsean. Kartzelan egoteak esan nahi duena larritasun guztiarekin kontatua dago: ez dago narraziorik, pertsonaiarik, garapenik: justu kontrakoa da, deskribapena da dena: egiten duenarena, ikusten duenarena, pentsatzen duenarena; pertsonaiarik ez eta inoiz baino pertsonago da protagonista; denboraren garapenik ez eta denbora guztiak bertan dira, iragana, orainaldi eta etorkizun. Pertsona bat hormen mugarekin talka egiten ikusten dugu, zentzurik sinple eta mingarrienean: eta hormak ez dira harrizkoak soilik, hormak kartzelan humanoak, zentzuzkoak eta sentimenduen ukatzaile dira. Bertan lotua dutena xehatzeko makina da, errotarria, Jokin Urainek gogorarazi zigunez, kartzela. Eta atalez atal, giza-xehetzeko makinaren funtzionamendua zein den deskribatzen du Mikel Antzak horrela: atxilo aldiko bortxa, ondorengo mehatxua, funtzionarioen gezurra, kartzelazainen xantaia, jasaten dituen umiliazioak eta mespretxuak, ukazioa, inposaketa eta bakartzea. Bere horretan kronika soziologiko eta antropologiko bikaina litzateke, esan bezala, hunkigarria eta ederra ere ez balitz aldi berean.

3) Liburua irakurtzen duena ohartuko da, testuan zehar, preso dagoenarentzat idaztearen ekintzak berak duen garrantziaz. Antza idazle talentuduna zen 80ko hamarkada hartan, eta talentu horren aztarrenik ez duela galdu erakutsi zuen Ospitalekoak lanarekin, iaz. Baina lan hau aspaldikoen eta Ospitalekoak-en aldean, ezberdina da. Antza idazlea eta pertsona ezin dira bereizi, baina esango nuke, idazleak baino pertsonak idazten duela honakoan. Idaztea, ez dela estilo ariketa bat koaderno hauetan; idaztea, biziraupena dela, duintasuna gordetzeko geratzen zaion tresna presoari. Eta, helburu bakarra, larritasunez idatzia bada ere, ez dela besteri kontatzea zer gertatzen den, nola funtzionatzen duen kartzelak. Bere buruarekin duen behar bat da: gartzelako errotarriak erabat zanpatu ez dezan, zapalkuntzaren logika zoroak irentsi ez dezan idazten du. Gehiegi kontatu izanak, errealitatearen fikzionatzea eragin dezakeela esan dut lehen: baina zer geratzen zaio bestela presoari, hitzaren ahalmena ez bada, munstroaren kate xehetzailearen aurrean?

4) Irakurlea ere jabetuko da, testuan aurrera egin ahala, egilea hiztegi bat osatzen doala, Antzak esan nahiko baligu bezala, kanpoan jendeak erabili ohi dituen hitzek ez dutela balio, barruko absurdu eta injustizia deskribatzeko. Hiztegi bat behar dela, beste hitz batzuekin, barruan gertatzen dena ulertzera gerturatu ahal izateko, jazarpenaren logika desarmatzeko

5) Logiken borroka bat azaleratzen du hiztegiak. Eta liburu hau ere, azken batean kontrajartze borroka handi baten lekuko da: presoa eta presondegiaren logika kontrajartzen ditu, bata desarmatua eta bestea bere kartzelazain, lege, jokabideekin. Libre izan nahi duenari askatasuna nola ukatzen zaion erakusten da batetik, eta horren aurreko honen asaldura bestetik. Pertsona bat, isolatuta, eskubiderik gabe, bere giza izaeraren funtsera murriztu dute, eta honek, kalean gaudenoi batzutan harrigarria izan daiteekeen xalotasunez deskribatzen ditu bertakoak. Kanpotik barrura sartu dute eta barrutik kanpora idazten du: zer da kendu ezin diotena? Hitza, sentiberatasuna, maitasuna. Kartzela presoa jazartzeko dago, jendartetik askatu eta giza-zabortegi batean abandonatzeko, babesik eta gizatasunik gabe. Kontrakoa azaleratzen digu Antzak, justuki: maitasunaren, ideia batzuen, borrokatu zuten horrekiko fideltasuna, koherentzia eta, batez ere, galdu ezin duen duintasun eta jendetasuna.

Jon Benito

Share
Atalak: artikuluak, aurkezpenak, liburuak, presoak

Mikel Antza, “Bakarmortuko kronikak”. Aurkezpena, Berria egunkarian

2011 3 abendua


Mikel Antzaren Bakarmortuko kronikak liburuaren eskuizkribua. / GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS

>> berria.info: Idaztea, bakartzearen aurkako salbabidea

Mikel Antzak espetxean idatzitako ‘Bakarmortuko kronikak’ plazaratu du Ataramiñek

Gorka Erostarbe

Pernandoren egia da, baina egia. Kartzela benetan zer den bertan egon denak soilik jakin dezake, hark baino ez daki. Zuzenean kontatutakoek edota sorkuntza bidezkoek lagun dezakete preso izatearen errealitatera hurbiltzen. Preso bakoitzak bere moduak erabiltzen ditu errealitate horren berri eman soilik ez, hari aurre egiteko ere bai. «Kartzelak irentsia ez izateko, norberak hobeki egokitzen zaion jarrera hartzen du. Isolamenduaren aurrean, idaztea izan zen nik hautatu nuen defentsa tresna».

Mikel Antzak (Donostia, 1961) idazteari ekin zion 2004an Frantzian atxilotu eta lau hilabetez bakartua izan zutenean, bina hilabete Moulins-Yzeuren (Frantzia) eta Naoneden (Bretainia). Batetik besterako lekualdatzean, Lyongo ospitale bateko kartzela-moduluan egonaldi laburra egin zuen, zazpi eguneko gose eta egarri grebaren ondorioz hara eraman baitzuten. Bakartze erregimena amaitzea erabaki zutenean, Okzitaniako Tolosa-Seysseseko kartzelara lekualdatu zuten, eta modulu arruntean kokatu. Hiru kartzela horietako bakoitzean kaiera bana bete ondoren, kronikagintzari amaiera ematea erabaki zuen. Ataramiñe kolektiboak plazaratu ditu kronika horiek Bakarmortuko kronikak izenburupean.

Bakartze aldi horretan izandako sentimenduak, egindako gogoetak bildu ditu kronika erako testu laburretan. Horietako batzuk esaldi bat baino ez dute, Descartes izeneko honek, esaterako: «Descartes kaleko 9.ean naukate: idazten dut, beraz bizirik nago». Kronikekin batera, bertsoak nahiz poema tankerako testuren bat ere tartekatu ditu, orden kronologikoan emanak. Moulin-Yzeure-ko kaiera 2004ko urriaren 8tik abenduaren 13ra bitartean idatzitakoa da. Naoneden idatzitakoa abenduaren 17tik 2005eko otsailaren 1era artekoa, eta Seyssekoa otsailaren 1etik ekainaren 7ra artekoa.

Kronikek gordin eta zorrotz kontatzen dute Mikel Antzak kartzelan eta bakartze aldi horretan bizi eta sentitu izandakoa. Jon Benito idazlearentzat, «errealaren zentzu hori» da liburuaren bereizgarri nagusia: «Edertasun nahirik ez da, asmo estetiko nabarmenik ere ez Antzaren prosan: literaturarik ez dago, bere buruari isolamenduan kantatzen dizkion bertso batzuk salbu». Baina, era berean, gordintasun horrek ematen dio balioa liburuari, Benitoren iritzian: «Liburu hau kartzelako garai ezberdinen deskribapena latza baita funtsean. Kartzelan egoteak esan nahi duena larritasun guztiarekin kontatua dago. Ez dago narraziorik, pertsonaiarik, garapenik. Justu kontrakoa da, deskribapena da dena: egiten duenarena, ikusten duenarena, pentsatzen duenarena».

Antzak idazle hasiberri zela 80ko hasieran argitaraturiko lanen eta iaz plazaraturiko Ospitalekoak nobelaren aldean, idazlea lanbroago geratzen da lan berrian: «Esango nuke idazleak ez baino pertsonak idazten duela honakoan. Idaztea ez dela estilo ariketa bat koaderno hauetan; idaztea biziraupena dela, duintasuna gordetzeko geratzen zaion tresna presoari». Duintasuna gordetzeko modu horretan, gordintasunak gordintasun, umoreak eta norberari ez hain estu begiratzeko gogoetak ere badira liburuan. Honela dio Aberria, zientzia, osasuna izenekoak: «Berriro ere odol azterketa egiteko eraman naute erizaindegira. Oraingoan txantxa egin diot erizainari: ‘aberriaren alde ematen omen da odola; nik orain zientziaren alde ematen dut…’. ‘Ez, zure osasunagatik ematen duzu’, erantzun dit lehor».

Poesia eta komikia ere bai

Urtero egin ohi duenez, Ataramiñek hainbat presoren literatur koadernoak kaleratu ditu. 24 presok idatzitako testuekin osatu du hamargarren koadernoa, eta Joseba Asensio Kirruli omendu dute, duela 25 urte kartzelan zendutako presoa. Garai hartan Egin egunkarian agertutako tituluak, eta Erramun Landak, Jokin Urainek eta Jon Iturriaga Baltimorek eskainitako lanak bildu dituzte, besteak beste. Joseba Sarrionandiaren Kartzelako poemak liburutik hautatutako poema batekin osatu dute kontrazala. Oier Gonzalez preso ohiak egin du hitzaurrea.

Horrez gain, Ibon Muñoaren Ametsen txokoan bizi naiz poema liburua ere argitaratu du Ataraminek. Preso dagoenetik pasa dituen hiru kartzelatan idatzitakoak dira, kronologikoki ordenatuak. Gainera, dagoeneko kalean den Borxa Urberoagak Espetxetik at komikia egin du: «Ahal izan dudan heinean, umore klabean egin dut, kanpoko jendeari erakusteko nola kudeatzen diren graduak, bakartzeak…».

Share
Atalak: aurkezpenak, liburuak, presoak

Mikel Antza, ‘Bakarortuko Kronikak’. Aurkezpena, Gara egunkarian.

2011 3 abendua

Ataramiñe argitaletxearen eskutik kaleratu du Mikel Antza idaleak bere azkeneko liburua, Bakarortuko Kronikak. Gaur aurkeztu du, Donostian (2011-12-02)

>> gara.net: Kartzelako bizitza «Bakarmortuko kronikak» liburuan islatu du Mikel Antza espetxeratuak

«Bakarmortuko kronikak» Estatu frantseseko espetxe sistemaren tratamendu krudelaren ondorio dela esan daiteke. Mikel Antzak bertan bizi izandako sentimendu eta egoerak deskribatzen ditu liburuan.

M. LARRINAGA

Mikel Antza 2004an atxilotu zuten bere emazte Marixol Iparragirrerekin eta semearekin zegoela Bearnon. Segidan Estatu frantseseko kartzela batera eraman eta bakartze moduluan eduki zuten lau hilabetez. Egoera berri eta latz horretan zegoela, bizirik jarraitzeko modu bakarra idazten hastea zela ohartu zen Antza eta halaxe idatzi zituen «Bakarmortuko kronikak» liburuan bildu diren testuak.

Testuak 2004. eta 2005. urteen artean idatzi zituen Antzak, koaderno batzuetan. Idazki horiek Ataramiñe argitaletxe eta kultur elkarteak jaso zituen familiakideen eskuetatik, eta jaso zituzten bezala kaleratu dituzte, zuzenketa ortografikoak bakarrik eginez.

«Kartzelako errealitatea ageri da. Testu laburrekin kartzelako irudi orokor bat egiten du», azaldu zuen atzo aurkezpen ekitaldian Mitxel Sarasketak, Ataramiñeko editore eta preso ohiak. Hala ere, Antzak hainbat bizipen kanpoan utzi zituela ere azaldu zuen Sarasketak, «une gogorrenetan idazteko ere ez baitzuen indarrik eduki».

Ez dago edertasunik, ez literaturarik liburuan, bere buruarentzako idatzi zituen bertsoez gain, behintzat. Ez dago narraziorik, deskribapena baita guztia, bizitako eta sentitutako guztiaren deskribapena. Pertsonaiarik ere ez da ageri, eta «inoiz baino pertsonagoa da protagonista», esan zuen Jon Benito idazleak.

Biziraupena

«Testua irakurtzean ohartzen zara zein garrantzitsua den idaztea protagonistarentzat, biziraupeneko kontua da», gehitu zuen Benitok.

Bestalde, Oier Gonzalez ere izan zen ekitaldian, hau ere Ataramiñeko editore eta preso ohia. «Koaderno eta kronika hauek irakurtzean sentimendu gazi-gozo bat sortu zait; gozoa barrukoa erakusten duelako. Izan ere, espetxea zer den espetxean dagoenak bakarrik daki, bertan sentitzen diren gauzak oso intimoak dira eta zailak dira transmititzen. Baina Mikelek sentimendu horiek transmititzea lortu du», esan zuen Gonzalezek.

Kronika hauek «gotorlekutik» ateratzeko bidea izan dira Antzarentzat. Gonzalezek azaldu zuenez, Antzari bidalitako gutun batean espetxeratuta egondako aldian bihotza gogortzeko edo gotorleku batean gordetzeko beharra sentitu zuela idatzi zion berak, baina Antzak ez zion arrazoia eman bere erantzunetan. Antzak noizean behin gotorleku horretatik ateratzea beharrezkoa dela uste du, eta kronika hauetan irten egiten da.

Share
Atalak: aurkezpenak, liburuak, presoak

Joseba Sarrionandia, “Narrazio guztiak 1979-1990”

2011 2 abendua



“Narrazio guztiak 1979-1990”


Beheko argazkian: Xabier Mendiguren, Sarrionandiaren liburuak aurrean dituela, gaur Donostian eginiko agerraldian. (Jon URBE/ARGAZKI PRESS)

>> gara.net: Joseba Sarrionandiaren “Narrazio guztiak (1979-1990)” liburua aurkeztu dute

Atxilotu aurretik, espetxetik zein erbestean idazle iurretarrak idatzitako ipuinak liburuki batean bildu dituzte, eta egungo ortografiara moldatu.

Ipuingintza modernoaren sorreran mugarri iza zen Joseba Sarrionandiaren (Iurreta, 1958) “Narrazioak” ipuin-bilduma, sentsibilitate berri bat ekarri zuena erabilitako hizkuntzan, kontaeran nahiz gaietan.

Hizkera berri bat landu zuen, dotore bezain adierazkorra, kolorez eta oihartzunez betea; teknikan, berriz, esperimentaziotik fantasiaraino egiten zuen, hango eta hemengo erreferentzia literarioz zipriztinduta.

80ko hamarkadan hiru ipuin-bilduma kaleratu zituen iurretarrak: aipaturiko Narrazioak, Atabala eta euria (1985) eta Ipar aldeko orduak (1990). Horiez gain, aurretik idatzitako hiru istorio, orain arte haren liburuetan inoiz sartu gabekoak. Leku desberdinetan sortuak, laurak ere: hasierakoak Euskal Herrian, atxilotua izan aurretik; Narrazioak Puerto de Santa María espetxean (Cadiz, Estatu espainola), 1981 eta 1982an; Atabala eta euria Herrera de la Manchako presondegian 1983 eta 1984an; Ipar aldeko orduak ihesaz geroztik, erbestean eta ezkutuan.

Elkar argitaletxearen helburua zen ipuin guztiak liburuki batean bildu eta egungo ortografiara moldatzea; langintza horretan aritu zen Juan Luis Zabala, lehen bertsio batean. Gero, aldiz, egileak berak berridatzi ditu guztiak, zuzenketa axalekotik harago, estiloa goitik behera aldatuz baina bere jatorrizko espirituari leial eutsiz.

>> gara.net: Joseba Sarrionandiaren narrazio uzta, liburu bakar batean bilduta
>> berria.info: Bidea ireki zuten narrazioak
>> uberan.org: Sarrionandia gaurkotzen

Share
Atalak: aurkezpenak, iheslariak, liburuak

“Espetxetik at”, Borxa Urberuaga

2011 30 azaroa

Espetxetik at
Komikia
Borxa Urberuaga
Ataramiñe 2011
Neurriak: 21 x 30 zm.
36 orrialde.

>> PDF formatoan
>> ON LINE irakurtzeko
>> e-book eta beste formato batzuk

Irudiak, komikiak, margoak egitea ohikoa da espetxeetan. Ataramiñen urtero hainbat argitaratzen ditugu, eta, bestalde, hor ditugu Joseba Arregiren KARTZELAKO LEIHOTIK margo katalogoa eta Nikel Orbegozoren PRESO NAGO komikia esukal preso politikoen adierazpide honen erakusgarri.

Zuri-beltzez eginiko komikia da. Espetxeko isolamenduan, medio urriekin, emaitza ikusgarri eta indartsua lortu du Urberugak komiki honetan. Kartzelako komediak ikusiko ditugu bertan

Hitzaurrea

Egia esanda, oso gutxi jakin izaten dugu espetxeetan ematen diren egoera desberdinetaz, nahiz eta barruan dagoen pertsona gure hurbilekoa izan. Gure jakininak askotan, ez du leku hauetan ematen diren baldintzak ezagutzera heltzeko bezain beste indar izaten. Egia da ere, preso berberak ez duela maiz tema honetaz berbarik egiten. Agian kartzelan ematen den dinamika bortitzarekin aurrera jarraitu ahal izateko, automatikoki pizten diren bizirauteko sistemak egunerokotasun hauen naturaltasun eza eta gogortasuna indargabetzea dutelako helburu. Askotan egoerari pisua kenduz lortzen da hori ere…

Horregatik barruan ematen diren egoeren ezaugarriak ez zaizkie kanpokoei azaltzen. Adibidez, espetxe batetik bestera dauden desberdinatasuna, trasladoak nolakoak diren, preso bakoitzak duen sailkapenaren arabera izaten dituen baldintzak, lehen gradua, bigarren gradua, isolamenduzko moduloak eta modulo arrunten artean dauden bizibaldintzen desberdinatasunak, eta abar.

Lantxo honekin, espetxean ematen den eguneroko mundu paralelo honetaz jendea pixkat trebatzea da bilatzen dudan helburuetariko bat.

Horretaz aparte, espetxe aldi honetan, kontatzea merezi duten gertaera gordin baina zelebre hauek zurekin konpartitzeko beharra sentitu dut ere.

Azalpen honekin gehiegi luzatu gabe, esango dizut, umorez tratatutako tira hauetan ematen diren gertakizunak guztiz egiazkoak direla, nahiz eta kasu batzueetan gordintasuna kentzeko asmoz “autozentsuratuak” izan diren. Eta nola ez, ez dira aipatzen, tartean dauden ziegetako ordu luzeak eta kartzeleroekin izandako hartu-emonak.

Bukatzen joateko, esan behar dut ere, komiki hauen kalitatea barruko egoerak ematen duen ahalbidetasun ezagatik izan direla mugatuak. Oraindik nagoen isolamenduzko modulu hau, debekuaren espresio gorena denez, marrazteko behar den gutxienengo materiala lortzea ezinezkoa bihurtzen da, ta horregatik boligrafo sinple batekin moldatu behar izatearen arrazoia.

Borxa Urberuaga

Share
Atalak: Ataramiñe, katalogoa, liburuak, presoak

Ataramiñe Durangoko Disko eta Liburu Azokan

2011 29 azaroa



Azokaren planoa. Handiago ikusteko sakatu irudiaren gainean

Ataramiñe elkarteak saltokia izango du Durangoko Disko eta Liburu Azokan, azokaren eremu barruko Artekale 69 lekuan (ikusi planoa)

Ahotsenean abenduaren 6an, 13:00an, izango da Ataramiñeren aukezpen eta solasaldia. Ekitaldi irekia da, eta denok konbidatuta gaude.
.


Elkartasun dendaren kokapena. Handiago ikusteko sakatu irudiaren gainean
.
Elkartasun dendan ere izango dira Ataramiñe liburuak salgai. Azokaren egunetan zabalik egongo da. Dendaren kokapena, ikusi planoan.

Share
Atalak: Ekitaldiak

“Ametsen txokoan bizi naiz”, Ibon Muñoa Arizmendiarrieta

2011 28 azaroa



Ametsen txokoan bizi naiz
Ibon Muñoa Arizmendiarrieta
Ataramiñe, 2011. Euskaraz
Neurriak: 10,5 x 15 zm.
352 orrialde.

Azaleko irudia: Mitxel Zarrabe
Hitzaurrea: Trunboi

Irakurri / Deskargatu hemen:

>> Ametsen txokoan bizi naiz.pdf (zuzendutako bertsioa)
>> Irakurri on-line
>> e-book eta beste formatu batzuetan

Ibon Muñoa (Eibar) 2000. urtean atxilotu zuten. 2000-2011 tarte hauetan Valdemoro, Kordoba eta Puerto I espetxeetan idatzitako 162 poema eta bertso kronologikoki antolatuta biltzen ditu liburu honek.

Izenburuak dioen bezala, Muñoaren ametsekin topatuko gara liburua irakurtzean, ametsaK hitz-neurtuan. Oroimenak eta desioak, askatasuna eta kartzela, zapalketa eta burruka… agertuko zaizkigu ezinbestez, lehenengo orritik azkeneraino euskal preso politikoaren ametsetan.

Zuzenketak

Ametsen txokoan bizi naiz liburua 2011. urtean argitaratu genuen. Geroztik, egileak, Ibon Muñoak, hainbat zuzenketa egin dizkio inprimatutako bertsioari. Hartara, orain liburua zuzenduta deskargatu eta irakur dezakezu sarean eskura daukazun bertsioan.

Ibonek agindutako zuzenketak kontsultatzeko: >> zuzenketak.pdf

HITZAURREA

Mandiolako kardantxilluak kaixolako kalandresari biharraren gaiñian.

Hamar urte honetan, jakiñekua dok kalandres hori, preso hakela hainbat kaixolatan eta hire gorputza katigu dakelakuan, harrokerixaz gaiñezka dabizela, adurra darixola, hezi habelakuan. Ez jittuek hire modukuak ezagutzen!!

Han hago kardantxilluon libertadian alde egin dualako herri honek iñoren bende luzaruan jarraittu ez deixan. Baiña hire burua gure artian dagok, Arrateko zelaixan, Untzagan, Bidebarrixetan, Txantxazelain…

Badakik Jose keridok esaten zebana?. Jose keridok jiñuan eze Gorostaballeko kardantxilluak eta Mandiolakuak diferente joten dabela kantua. Batak txorrotxioka egiten ei jok eta bestiak txiotxorroka. Hau dok markia! horretan be burrukia!! Belarri zorrotzekuak zittuan gure aurrekuak, burrundara gutxiago be bajeuan eta. Arraten “terrorista” deittu zeuana pajaro galanta izango zuan bera be ba!! .

Kultura trukaketa aittatzen dok horrenbaten eta ideala litzakek. Makiñabat denpora emon juagu geure baztar honetan iñona hartu eta geuria emoten eta txikixak giñan arren eutsi egin jetsagu gaur arte. Baiña kolonialismo kulturalak indar larregi jakak gaur egun, bendian, nortasuna gorde daigun. “Handixak txikixari zor dio baiña zapaltzen badau zer dio”. Entzunda eukiko dok zenbait basarrittatik semeren bat edo beste Arabara bialtzen ebela kastellanua ikasten, baiña euskal senik etxuen galtzen, euskeraz pentsatzen jarraitzen juen. Gaur hizkuntza ofizialtzakua dok euskeria, baiña uste juat eze erderaz pentsau eta bizi dala jende mordoska bat. Karlistaden gaiñian Joseba Tapiak argitaratu daben diskuan karlistak zein liberalak euskeraz jiharduek, bertsotan ez eze, euren arteko harremanetan be.

Ondo goguan dittuk paraje ederrak hik be!! Belaguako goilarrak, zeru urdin gardenak, trumoiaren danbatekuak, izarrez jositako zulo baltza….. Zenbatek ete jok maitasunaren bidia aurkitu pagadixen freskuran, edurraren legunian!! Bake billa jo dok Santakruzera, kristautasunak eraldatu parajera eta jentillekin jardun. Eibarrek be bajittuan bere jentillak eta. Gure aittarengandik jaso najuan jentillarena, baiña hurrengo baten kontauko deuat, oin luzeegi joko leukek bestela.

Lekutan dabixaz hire kirikixuak! Aurki hazittarako be ez dok bat bera geratuko. Dagon lekuan agertu egiten dok, kamiñuan autuak zapalduta edo sagastiren baten sagar karriuan. Baiña Eibarren laster ez dok bedarrik be ikusiko. Derrigor jan bihar jakok mendixari zati eder bat han eta hemen, albobidia ebagi nahi dalako autopistia bertan egon arren; etxiak hegixetan jaso biharra kaleko hutsei erreparatu barik; poligono barrixak asmau eta zaharrak gatxetsi… Gure herriko ikur identitarixua dok: paisajiak zementu hutsa eta autoridadiak zerrautsa. Ala solimaua?

Gogorra dok duhintasunari eutsiko bajako, pertsona moduan tratau zaittien, lagunik blastiau ez deixien edo ebaindu dabenari alkartasuna erakusteko, janari opor egin biharra! Norberan tripazorrixak ahaztu eta munduko gosiaz gogoratzen haiz. Etxakixat zelan kabitzen jaan gorpurtz mehe horretan hain bihotz haundixa. Baiña, erregular, danerako emoten jok; kabida itzela dakalako besarkatzen dok maiteñua basarriko berotasunian, amaren bularretik eran umetzaroan, keizpia atzian duala Arrajolara igo, etxeko laratzan usaiñak urrupatu aitta eta amarekin batera. Ama juan zuan eta zilborestiak lotuko zaittue azkenerarte. Aittaren barretxuak aztarrena laga deuk barruan eta hortxe jarraittuko jok haizen arte.

Eskutitzak, bisittak dittuk ausnartu eta harenbaten sublimau. Kemena emoten deuek eta itsasorako aterik bako kai horretan lihor mingotsa dastatuz bizi ahal izateko. Urriñeko bortuan artzain harek maixuki agertu juan bertsoz bere egoera tristia eta amaren eza hola kantatu:

Maitatuaz sobera
nintzelarik haurra
ez nekien nik zer zen
amaren beharra
bortu batian orai
niz bakar bakarra
amaz oroitz orduko
heldu zaut nigarra

Hobe bortuan bahengo eta ez Puerton, baiña jokuan kartak bihar dan moduan jokatzen bajittuagu, akaso urrin barik, alkar besarkatzeko aukeria izango juagu eta jentillen begiradapian Nafarroa berreraikitzen hasi geinkek geure kasa hartzaren besarkadatik aske.

Ekin biharrari ondo hoia eta!!!!

Trunboi

/ literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org /

Share
Atalak: Ataramiñe, katalogoa, liburuak, presoak

Ataramiñe’11

2011 26 azaroa

Ataramiñe’11
Euskal errepresalitatu politikoen literatura koadernoak
Ataramiñe, 2011
Neurriak: 15 x 21 zm.
221 orrialde.

Azalaren irudia: Itziar Plaza

>> PDF formatoan
>> ON LINE irakurtzeko
>> e-book eta beste formato batzuk

>> ataramiñe’11.pdf

2011. urtean euskal preso eta iheslari politikoek idatzi edo ondutako sormen lanen bilduma da Ataramiñe’11 literatura koadernoa.

  • Hitzaurrea: Oier Gonzalez Bilbatua
  • Aratz Estonba Iturriza : Poemak
  • Alfontso Etxegarai Atxirika : Buscando Baskiria
  • Iñaki Gonzalo Casal Kitxu : Amari
  • Mikel Antza : “Bakarmortuko kronikak” liburuko pasarteak
  • Alfonso Sebastian Iriarte : Profundos
  • Eneko Bilbao Aresti : Bertso berriak, mittard-ean jarriak
  • Fernando Alonso Abad : Narraciones
  • Ibon Muñoa Arizmendiarrieta : Bertsoak
  • Patxi Uranga Salbide : Akorde bakoitza zaitut
  • Ibon Meñika Orue-Etxebarria : Azaroak 23, asteartea
  • Xabier Aranburu Muguruza : Poemak / bertsoak
  • Joxe Karlos Apeztegia Jaka : Kronikak
  • Andoni Beroiz Zubizarrenta : Poema
  • Jokin Urain Larrañaga : Kartzelako giai. Sei preso, sei bertsolari
  • Itziar Plaza Fernandez : Marrazkiak
  • Joseba Galarraga Arrona : Marrazkiak
  • Amaia Elkano Garralda : Marrazkiak
  • Gotzon Alcalde Etxeandia : Marrazkiak
  • Mitxel Zarrabe Elkoroiribe : Marrazkiak
  • Oier Andueza Antxia : Marrazkiak
  • Oroimenez: Joseba Asensio Artaraz, Kirruli.
  • EGIN
  • Erramun Landa Mendibe
  • Jokin Urain Larrañaga
  • Jon Iturriaga Omar, Baltimore
  • Amnistiaren Aldeko Batzordeak
  • ETAko preso lagunak
  • Joseba Sarrionandia

In memoriam:

Jose Ramon Goikoetxea Bilbao
Joseba Asensio Arkaraz
Josu Retolaza Loidi
Mikel Lopetegi Larrarte
Juan Carlos Alberdi Martiarena
Migel Zalakain Odriozola
Jean Groix
Pello Mariñelarena Imaz
Jabi Gorostiza Lejarriaga
Juan Jose Etxabe
Jean Louis Maitia
Jose Maria Aranzamendi Arbulu
Juan Carlos Hernando Gonzalez
Santiago Diez Uriarte
Esteban Esteban Nieto
Ramon Gil Ostoaga
Kepa Miner Aldabalde
Oihane Errazkin Galdos
Jose Angel Altzuguren Kottorena
Igor Angulo Iturrate
Roberto Sainz Olmos
Mikel Ibañez Oteiza

ataramiñe / literatura koadernoak / literaturakoadernoak.org

Share
Atalak: Ataramiñe, iheslariak, katalogoa, liburuak, presoak

Ataramiñe 2011 aurkezpena, Gara egunkarian

2011 26 azaroa

>> Gara 2011.11.26: Joseba Asensio «Kirruli» omendu du aurten Ataramiñek, duela 25 urte kartzelan hildako bilbotarra

A.Arruti

Hamargarrenez, Ataramiñek euskal errepresaliatu politikoen literatura koadernoak aurkeztu ditu. Mikel Antzaren eta Ibon Muñoaren poesia liburu bana eta Borxa Urberoagaren komiki liburua ere editatu ditu aurten.

Joseba Asensio Kirruli duela 25 urte hil zen Herrera de la Manchako kartzelan preso zela, eta Ataramiñe elkarteak azken hamar urtetan argitaratzen duen euskal errepresaliatu politikoen literatura koadernoa berari eskaini nahi izan dio aurten. Garai hartan «Egin» egunkarian agertutako titularrak eta Erramun Landak, Jokin Urainek eta Jon Iturriaga Baltimorek eskainitako lanak bildu dituzte, besteak beste. Joseba Sarrionandiaren «Kartzelako poemak» liburutik hautatutako poesia batekin osatu dute kontrazala.

24 preso politikok parte hartu duten lan kolektiboa da hamargarren koaderno hau ere. Prosa, poesia, bertsoak, margoak… biltzen dira. «Beti bezala arazoak izan ditugu lanak jasotzeko, gutunak bueltatu dizkigute… baina kartzela eta sakabanaketaren egunerokoan sartzen da», esan zuen Mitxel Sarasketa Ataramiñeko kide eta preso ohiak.

Hitzaurrea Oier Gonzalezek egin du, kartzelan egon ondoren kanpora ateratzean bizitako prozesua azalduz. «Bi planotan planteatu dut: barruan dagoenaren espektatibak batetik eta, bestetik, kanpora ateratzean, nola ikusten duzun egunerokoa ez dela hain distiratsua, nahiz eta edozein gauza txiki kanpoan egiteak berak baduen distira».

Bestalde, Ibon Muñoa eibartarraren «Ametsen txokoan bizi naiz» poema liburua ere argitaratu du Ataramiñek. Preso dagoenetik pasa dituen hiru kartzeletan idatzitakoak dira, kronologikoki ordenatuak.

Dagoeneko kalean den Borxa Urberoagak, berriz, «Espetxetik at» komikia egin du. «Barruan espresioaren mutilazioa ematen da, bertan gertatzen dena ez kaleratzeko», esan zuen. «Ahal izan dudan heinean, umore klabean egin dut, kanpoko jendeari erakusteko nola kudeatzen diren graduak, isolamendua…».

Datorren ostiralean Antzaren «Bakarmortuko kronikak» aurkeztuko dute Donostian, eta Durangoko Azokan ere izango dira.

Share
Atalak: aurkezpenak

Ataramiñe 2011 aurkezpena, gara.net webgunean

2011 25 azaroa


Mitxel Sarasketa beste hainbat euskal preso ohirekin batera gaurko agerraldian. (Marisol RAMIREZ / ARGAZKI PRESS)

>> gara.net: Lau liburu berri aurkeztuko ditu Ataramiñek Durangoko azokan

Euskal preso politikoen idazkiekin osaturiko liburuekin batera Ataramiñe argitaletxeak orain dela 25 urte osasun asistentzia eza dela-eta kartzelan hildako Joseba Asensio “Kirruli” omendu dute.

Ataramiñe argitaletxeak hamargarren aldiz kaleratuko ditu euskal preso politikoen idazkiekin osaturiko liburuak.

Mitxel Sarasketak gaur goizeko agerraldian azaldu duenez, aurtengoan ere arazo ugari izan dituzte kartzeletatik testuak jasotzeko.

Durangoko azokara begira kaleratu dituzten lau liburuen artean 24 preso politikoren testuak batzen dituen “Euskal errepresaliatu politikoen literatura koadernoak” dago.

Ibon Muñoa preso eibartarraren poemekin osatutako “Ametsen txokoan bizi naiz” eta Mikel Antzaren “Bakarmortuko kronikak” ere argitaratu dituzte. Azken liburu hau, datorren astean aurkeztuko dute Donostian.

Aurtengo beste berritasun bat Borxa Urberuaga preso ohi gernikarraren “Espetxetik at” komikia izango da.

Ataramiñe argitaletxetik azaldu dutenez Durangoko azokan inzango dira abenduaren 5ean presoen aldeko ekitaldi batean eta abenduaren 6an Ahotsenean.

Share
Atalak: aurkezpenak

Joseba Sarrionandia, “LITERATURA ETA GOBERNUA”

2011 25 azaroa

LITERATURA ETA GOBERNUA

1

Aurten irakurri ditudan lau liburu eder aipatu nahi ditut: Autopsiarako frogak, Koldo Izagirrerena; Goizuetan bada gizon bat, Patziku Perurenarena, Walter Benjaminen aingerua Gernikako bonbardaketatik, Ignazio Aiestaranena; eta Darwin gurean, Kepa Altonagarena. Irakurri ahala ikusi dut nire kezka eta larritasunak haienak ere badirela, eta beste saiakera batzuk ere izango dira beharbada, sari hori nik baino gutxiago merezi ez dutenak.

Saria arraroa egiten zait, egia esan. Ohitura faltagatik, eta beste arrazoi batzuengatik ere bai.

Lau urterekin erdaraz jakin gabe sartu nintzen eskolara, baina erdaraz besterik ezin zen eskolan egin: hala bizi ginen orduan euskaldunak, arrotzak bagina bezala geure herrian. Gero, Espainiako kartzeletan ibili nintzen, eta ez estatuaren funtzionario moduan, herritar ustez normalak ibili beharko liratekeen moduan, baizik torturatua izan ondoren, eta esplikatu beharrik ez dagoen moduan, euskaldunentzat ohitura izan denez. Harrezkero, erbestean bizi izan naiz, Espainiako zelatariengandik ihesean, beste euskaldun asko bezala.

Euskaldun onak saritzen dira, euskaldun gaiztoak zigortzen, erreserban. Sari eta zigor sistema dugu orduan; carrot and stick policy deitzen diote horri Inperioan, ez?

Ezin izan diot egundo normaltasun airerik hartu ahal izan gure egoerari.

2

Normaltasun ezari buruz idatzi dut saiakera, gure historia lotsagarriari eta gure antzerki antzeko politikari begira.

Liburua amaitu eta berehala ikusi ditut gauzak aldatzen: Afrika iparraldeko jendea altxatzen, euskal politika beste agertoki batzuk estreinatzen, eta, nire liburuko galderak erantzun ahal izan orduko, beste galdera batzuk planteatzen ari direla. Ederra ere bada ukitzen dena mugitzen ikustea. Hala da pentsamenduaren eta literaturaren materia, ura hatzen artetik bezala eskapatzen dena.

Hala ere, moroak aipatu nahi ditut. Moroak Historiaurretik daude gure artean.

“Jo egin naute moroa naizela esaten dutelako” esan omen zion ume batek amari, beste ume batzuek jo zutenean.

Ez zuten jo bera “moroa zelako”, baizik haiek “moroa zela esaten dutelako”. Hala gertatzen baitira gauzak, nahiz eta mororik ez existitu. Zeren moroak ez dira existitzen, moroen asunto honetan esperientzia apur bat bildu dut bizitzan zehar, eta sinetsi ahal didazue.

Ez dago bere burua morotzat duen inor. Beste batzuek hartzen dute halakoa morotzat, zanpatu nahi dutenean. Eta hagatik gara edo izan gaitezke denak moroak. Musulman nahiz euskaldun, emakume nahiz homosexual, beltz nahiz pobre. Menperatuekiko mespretxu eta gorroto hori giza sentimendurik makurrenetakoa dela abisatu zuen Elias Canettik. Inor zapaltzeko, beraren izaera berez zitala aitzakiatzat erabiltzea.

Jende jakitun asko jausten dela, esaten zuen, makurkeria horretan.

3

Saria hartu ez banu, esan beharrik ez nuen izango; hartu dudanez gero, esan behar dut sari honen historia ez dela batere ohoragarria izan.

Fundatu zenetik, literaturaren balioa erakusteko eta idazleen lan eskerga aintzat hartzeko antolatu beharrean, alderantziz eratu zen: botere instituzionala laudatzeko.

Hori nahikoa ez eta, saria manipulatu egin zen urterik urte modu alderdikoi batean. Ez zuten gaur egun gobernuan dauden alderdiek asmatu jokabide hori, bide batez esanda, baina jarraitu dute. Baztertuentzat txarra izan bada, saria jaso duenarentzat ere kaltegarria izan da, zeren, sariaren zintzotasuna dudan egonda, Woody Allenen diru-harrapatzailearena besterik ezin zuten egin.

Behin baino gehiagotan eskatu dute idazleek eta editoreek ken daitezela sarirako liburuak aurkezteko baldintza eta betebeharrak. Aurreko urteko liburu argitaratuak kontuan hartzeko ez da halako eragozpenik behar.

Arazo zailak daude munduan: desigualtasun sozioekonomikoak, demokrazia eskasa, militarismoa, desinformazioa eta aberatsen kleptomania pobreen kontra, adibidez. Euskal Herrian ere baditugu arazo larri batzuk: azken hamarkadetako borrokaren kalteak eta euskaldunen autogobernu arazoak, esaterako.

Halako arazoak konpontzeko zailak dira eta luzaroan egin beharko da ahalegina. Baina sari hau erraz egin daiteke presentableagoa modu sinple batean: asmatu diren formalismo eta kondizio guztiak kenduta.

4

Bizkaiko Correoa, nire ume denborako Don Celesen periodikua, izan da sariari buruz paperean heldu zaidan bakarra. Besteren artean, Euskal Herriko Unibertsitateko Teoria Politikoko irakasle baten artikulua irakurri dut. Esaten du, gutxi gorabehera, edozein gobernuk bere hariko literatura bultzatzeko obligazioa duela. Hortik atera daiteke literaturak bere aldetik delako gobernu hori promozionatu beharko lukeelako ondorena.

Literaturak naturalago azaltzen ditu arazoak eta formulatzen ditu galderak, nik uste, egia zuzenetsiak eta instituzio finkatuak promozionatu baino.

Share
Atalak: artikuluak, iheslariak

Ataramiñe 2011 gaurko aurkezpena, BIZKAIe webgunea

2011 25 azaroa


Jon Iturriaga Omar, Amaia Urizar, Bortxa Urberuaga, Mitxel Sarasketa, Oier Gonzalez eta Zorion Zamakola, prentsaurrekoan

>> bizkaie.biz: Ataramiñe alkarteak hiru liburu aurkeztu ditu

Nagore Ferreira Zamalloa

Ataramiñe alkarteak hiru lan barri aurkeztu ditu Bilbon; Ataramiñe´11 euskal errepresaliatu politikoen literatura koadernoak, Ibon Muñoa Arizmendiarretaren Ametsen txokoan bizi naiz eta Bortxa Urberuagaren Espetxetik at komikia. Abenduaren 2an, Donostian aurkeztuko daben Mikel Antzak idatzitako Bakarmortuko kronikak liburuaren barri be emon dabe prentsaurrekoan.

Aurkezpena Bilboko Kalderapeko gunean egin dabe, eta bertan izan dira Jon Iturriaga Omar preso ohia, Ataramiñeko editore-taldeko Mitxel Sarasketa, Zorion Zamakola eta Amaia Urizar, Bortxa Urberuaga Espetxetik at komikiaren egilea eta Oier Gonzalez Atarmiñe´11 koadernoko berbaurrearen egilea.

Urtero lez, aurten be ‘Ataramiñe’ koadernoan euskal preso eta iheslari politikoen hainbat lan batu doguz, danetara 24 testu dira, esa dau Sarasketak. Prosea, poesia, bertsoak, irudiak, danetariko sormen-lanek osotzen dabe liburua. Sarakestak nabarmendu dauenez, euskal preso politikoen mundua eta testuingurua ezagutzeko erreferentea dira orain arte plazaratutako Ataramiñeren hamar aleak.

Berbaurrea Oier Gonzalez preso ohiak idatzi dau. Presoak kalera urteten danean bizi dauen prozesua dau berbagai urten barri dan presoak: Kartzelatik kalera zoazenean, kontraste handia dago; egunerokoa ez da hain distiratsua, baina eguneroko gauzak kalean egiteak badauka distira berezia berez, azaldu dau Gonzalezek.

Beste urte batzuetan lez, personaia berezi bat izan dabe gogoan Ataramiñen; oraingoan, Jose Asensio Artaraz ‘Kirruli’ preso bilbotarra, 1986an, Herrera de la Mancha kartzelan hildakoa izan da. Erramun Landa Mendibe artistearen grabaduak eta Jon Iturriagaren testua sartu ditue, biak be Asensioren lagun-minak izandakoak.

Ametsen txokoan bizi naiz Ibon Muñoa Arizmendiarreta preso eibartarrak idatzitako testuan bildumea da. 2000.- urtean atxilotu ebenetik, urterik urte, kartzelaz kartzela idatzitako poemak batu ditue, kronologikoki ordenatuta. Izenburuak berak dinoenez, Ibon Muñoaren amesak topauko doguz lan honetan, ganeratu dau Sarasketak. Liburuaren azala beste preso eibartar batek egin dau, Mitxel Zarrabe Elkoroiribek, hain zuzen. Abenduan, aurkezpen berezia egingo dabe Eibarren bertan.

Bortxa Urberuagak Espetxetik at komikian kartzelan bizi izandakoak jaso ditu, kartzela barrukoak. Kartzelan presoen adierazoteko edo sortzeko prozesuan oztopo handiak ipinten dituela gogoratu dau. Nire barruko sentsazinoak irudien bitartez azaldu dodaz. Kalera atara gura izan dodaz barruan pasetan diranak, kanpoan be jakin daien, azaldu dau. Umorea be erabili dau Urberuagak: Umore sarkastiko naturala. Jentea sensibilizetea da nire asmoa, eta barre egitea bere bai.

Durangoko Liburu eta Disko Azokan liburuok erosteko aukerea egongo dala gogoratu dau Mitxel Sarasketak. Horrezaz gan, aurkezpena egingo dabe Durangon, abenduren 5ean; eta, hilaren 6an, Ahotsenean, liburuaren pasarte batzuk irakurriko ditue egileen etxekoek.

Share
Atalak: aurkezpenak

Joseba Sarrionandia, “Eskerrik asko”

2011 25 azaroa

“Eskerrik asko, lehenengo, euskaraz bezala beste hizkuntza guztietan hain ederra den esaera, eta baztertuek laguntza eskertzeko erabiltzen dutenean are ederrago egiten dena. Eskerrik asko, beraz, epaimahaikoei, ausardiagatik, hartutako erabakiak erreakzioak izango zituela jakin arren aurrera egin zutelako. Eskerrik asko, baita ere, satanizatuaren defentsa egin dutenei, espainiar prentsan batez ere, non euskaldunok hainbat alorretan arerioen lurrean bezala ibili behar izaten dugun.

Eskerronez gogoratu nahi ditut, bestalde, aurten irakurri ditudan saiakera lau liburu eder: Autopsiarako frogak Koldo Izagirrerena, Walter Benjaminen aingerua Gernikako bonbardaketatik Ignazio Aiestaranena, Goizuetan bada gizon bat Patziku Perurenarena eta Darwin gurean Kepa Altonagarena. Irakurriala ikusi dut nire kezka eta larritasunak haienak ere badirela, eta ez dutela sari hau nik baino gutxiago merezi.

Baina ez naiz etorri eskerrak ematera bakarrik. Gauza eskergabe batzuk ere aipatu nahi ditut. Prentsan esan da ez dudala gure herriko politikari buruz idazten,neure defentsan bezala. Baina Moroak gara behelaino artean? liburuko orrialde guziak politikari buruzkoak dira. Ez kaleko edo prentsako ohiko eztabaiden terminoetan beharbada, baina, sarrera historikoaren ondoren, batez ere azken hirurehun orrialdeak geure gatazka eta aukerei buruzko hausnarketak dira.

Nire ume denboretako Don Celesen periodikua izan da sariaren iskanbilari buruz paperean heldu zaidan bakarra. Besteren artean, Euskal Herriko Unibertsitateko Teoria Politikoko irakasle baten artikulua irakurri dut. Esaten du, gutxi gora-behera, edozein gobernuk bere sokako literatura bultzatzeko obligazioa duela. Hortik atera daitekeen ondorioa da literaturak berak egiten duela sasoian sasoiko gobernuaren promozio lana, eta ez alderantziz.

Literaturak naturalago azaltzen ditu arazoak eta formulatzen ditu galdekizunak, nik uste, egia zuzenetsiak eta instituzioak promozionatzea besterik da…”

Share
Atalak: artikuluak

Ataramiñeko nobedadeen aurkezpena

2011 23 azaroa

……………………………… .

Ataramiñeko aurtengo nobedadeak aurkeztuko ditu datozen egunotan:

1.- Azaroaren 25ean, ostirala, 11:00etan, Bilboko Kalderapekon (Perro kalea 1 behea) honako liburu hauek aurkeztuko ditugu:

>> Ataramiñe’11 2011ko euskal errepresalitau politikoen literatura koadernoa
>> AMETSEN TXOKOAN BIZI NAIZ. Ibon Muñoa

2.- Abenduaren 2an, ostirala, 11:00etan, Donostiako Udal Liburutegi sotoan (San Jeronimo kalea z/g) honako liburu hau aurkeztuko dugu:

>> BAKARORTUKO KRONIKAK. Mikel Antza

Aurkezpen hauek prentsari begira antolatuta badaude ere, irekiak dira eta nahi duena joan daiteke bertara liburu berrien gorabeherak zuzenean jakitera.

Share
Atalak: aurkezpenak

Batzorde Ikusezina, “Heldu da matxinada”

2011 23 azaroa


Argazkian, Oier Gonzalez eta Lander Garro —Zigor anaiaren argazkiarekin— (Andoni Canellada / Argazki Press)

Batzorde Ikusezinaren “Heldu den matxinada” aurkeztu dute Donostian. Oier Gonzalezek eta Zigor Garrok euskaratu dute, espetxean.

>> gara.net: Kartzela banatan bakartutako bi lagunek eskuz esku itzuli dute «Heldu den matxinada»

Txalapartaren «Heldu den matxinada» liburu bitxia da arrazoi batengatik baino gehiagorengatik: alde batetik, ez dakigu zeinek idatzia den, Batzorde Ikusezina izenez sinatua dagoelako. Bertzetik, bi lagunek euskaratu dute jatorri frantseseko lana, kartzela banatan, bata bertzearengandik 500 kilometrora isolatuta zeudela. Zigor Garro eta Oier Gonzalez dira itzultzaile horiek; lehendabizikoa preso dago oraindik, baina bigarrena ez, eta aurkezpenean izan zen atzo Mikel Soto editorearekin eta Lander Garro Zigorren anaiarekin batera. Kontatu zutenez, 2008an frantziar poliziak komuna autogestionatu bat eraso zuen Tarnac izeneko herrixkan, eta zortzi gazte atxilotu zituen. «Hainbat sabotaje ekintza leporatu eta inolako frogarik gabe kartzelatu zituzten, `terroristak’ zirelakoan». Horietako bati, Julien Goupati, liburu hau idaztea leporatu zioten.

Hala hurbildu zen Gonzalez lan honetara, «kuriosoa» iruditu zitzaiolako «intelektualen herrialdean liburu bat idazteagatik inor terrorismo aferetan sartzea». Atxiloketok zirela-eta, hainbat intelektual altxatu ziren horren kontra eta polemikak obra gehiago zabaltzea ekarri zuen. Sotok gaztelaniaz irakurri zuen eta adierazi zuenez, bitxiena zera da, anitzez gehiago gustatu zaiola euskarazko bertsioa. Izan ere, «frantsesek filosofia idaztean transmititzeko gai diren poesia hori baitauka».

Lander Garroren hitzetan, gizartea aldatzeko eredu erabat berriak, borroka modu guztiz aitzindariak proposatzen ditu liburuak, eta horixe du hain zuzen bertuterik handiena. «Bitxia, paradoxikoa da azalean bonba bat marraztuta dakarren liburu bat garai honetan kaleratzea, baina ez kontraesankorra», adierazi zuen.

Gaineratu zuenez, anaiak xarma ikusten dio lanari ez dakigulako zeinena den eta Batzorde Ikusezinak lan kolektiboa proposatzen duelako gizarte hau aldatzeko. Itzultzaileek ere elkarlanean lortu zuten kartzelako isolamendua haustea eta bi pertsona inkomunikaturen arteko komunikazio zubi bilakatu zen liburua.

Oinarrizko erantzuna

2007an idatzi zuten jatorrizko liburua, eta bi urte lehenago Parisko auzoetan gertatutako liskarrak ditu abiapuntu. «Oso oinarrizko krisi bati erantzun oinarrizkoa ematen dio. Oso erradikala den krisi bati, erantzun erradikala». Gaurko gizarteaz egiten duen irakurketak herri ugaritarako balio duela eta gu guztioi eragiten digula ere nabarmendu zuten.


Heldu den matxinada

2008an, frantziar poliziak Tarnac izeneko herrixkan zegoen komuna autogestionatu bat eraso zuen zortzi gazte atxilotuz. Hainbat sabotaje ekintza leporatu eta inolako frogarik gabe kartzelatu zituzten, «terroristak» zirelakoan. Haietako bati, Julien Coupati, eskuartean daukazun panfletoa idatzi izana egotzi zioten.
Atxiloketon bidegabekeriak Badiou, Zizek, Ranciere eta beste hainbat intelektualen manifestua ekarri zuen, eta polemika orokorrak libeloaren ohiz kanpoko zabalkundea. Hala, bada, errepresioaren garrek hauspotu dute mundu garaikidearen irakurketa filosofiko, politiko, teoriko, praktiko, ikonoklasta, heterodoxo eta erradikal hau.

>> irakurtzeko zatia. liburuaren lehen 26 orrialde, Zigor Garroren hitzaurrea barne.pdf

hitzaurrea

2005eko urrian, paris inguruetako Clichy-sous-Bois auzunean, polizia segika zuten bi gazte hil ziren elektrokutatuta. Ustekabeko heriotzak, bazter-auzoekiko politika jakin baten enegarren albo-biktimak, sutan jarri zituen frantziar bazter-auzoak –banlieu ezagunak–. Aurrekaririk gabeko oldarraldi hark sekulako zalaparta eragin zuen Frantzian.
Jarraitzen du

Share
Atalak: liburuak, presoak, Sailkatugabeak
« Mezu berriagoak — Mezu zaharragoak »