Julie Duchatel: Aparteko historia bat

2014 7 abendua

BOBBY SANDS: Martxa baten lehen notak
Denis O’Hearn
Itzultzaileak: Aitzol Iriondo eta Iurgi Garitagoitia euskal preso politikoak
550 or.
Txalaparta
Argitaratzeko data: 2015eko martxoa

Aparteko historia bat
Julie Duchatel. Bobby Sandsen biografiaren frantsesezko edizioaren itzultzailea.
→ Gure Liburuak 44

Historia hau nahiko historia apartekoa da. Giza historia bat da, batetik. Eta bat-bateko maitemin batena, bestetik. Maitemina, bai, baina… liburu batekin. Liburu hau berezia delako. Ezin da irakurketatik osorik atera.

Denis O’Hearnek –Soziologia irakaslea eta AEBetako segurtasun handiko kartzeletako presoen aldeko ekintzailea– Bobby Sands ikertzeko ideia izan zuen, Irak Londresekin 1998ko Bake Akordioa sinatzen zuen bitartean. Mexikotik Beirutera ezagun zen Sands, baina ezer gutxi genekien bere bizitzari edo nortasunari buruz (ezta Ipar Irlandako gatazkan adituak direnak ere). Bagenekien Irlandan 800 urtetik gora iraun duen ingeles kolonialismoaren kontrako ekintzaile errepublikanoa zela eta 66 eguneko gose-grebaren ostean Belfasteko Long Kesheko kartzelan hil zela, 1981eko maiatzaren 5ean. Bagenekien Westminsterreko Parlamentuko kide hautatu bazuten ere, Margaret Tatcherrek ez ziola jaramonik egin. Bobbyren ondotik, gose-greba berean, bederatzi irlandar gazte adoretsu hil ziren: Francis Hughes, Raymond McCreesh, Patsy O’Hara, Joe McDonnell, Martin Hurson, Kevin Lynch, Kieran Doherty, Tom McIlwee eta Mickey Devine. Bobby eta bere burkideek, ehunka presoren eta milaka errepublikanoren babesarekin, preso politikoen estatusa aldarrikatzen zuten eta, horregatik, preso komunen uniformea janzteari uko egin zioten. Garai haietan borrokaren parte handi bat kartzelan egiten zen, eta uniforme hori onartzeak kanpoan errepublikanoek egiten ari ziren borroka kriminalizatzea zekarren.

«Aparteko liburu bat… [Bobby] bizirik eta kartsu dago orri bakoitzean. Inportanteena zera da: liburuak langile klaseko ohiko mutil batetik azken urteetako iraultzaile engaiaturako garapena deskribatzen duela».
Laurence McKeown, Bobby Sandsekin gose-greba burutu zuen preso ohia.

Denis O’Hearnek zazpi urte iraun zituen ikerketa luze bati ekin zion, eta ikerketa horretan zehar borrokan parte hartutako eta Bobby ezagututako hainbat pertsona aurkitu zituen. Era horretan, bere bizitza idoro zuen. Bobby gazterik hil zen, baina bizitza oparoa izan zuen; altruista, komunitateari eskainia, poesiari, erresistentziari, anaitasunari eta elkartasunari emana. Hau da, hil zen unean jendearentzat zena baino askoz gehiago izan zen bere bizitza.

Liburu hau biografia hutsa baino askoz gehiago da. Saiakera politikoa da, historia liburu bat, polizia-eleberri bat eta, horrez gain, Europako kartzelarik modernoenak zeuzkan baldintza ankerrei buruzko testigantza baliotsua ere bada. Liburu hau zirraragarria da autodidakta baten historiaren baitan sartzen gaituelako, kartzela barruko anaitasunak gainditu ditzakeen baldintzen berri ematen digulako eta bertan egindako protesta ekintza ezberdinek emandako eredua erakusten digulako (no-wash protest, dirty protest etabar). Halaber, liburu honek kartzela barruko literatura- eta poesia-sorkuntzaz dihardu, hau da, mundu absurdu, itsusi eta esperantzarik gabeko batean sorkuntzak zer esan nahi duen aztertzen du. Liburuko itzultzaileek badakite zer den hori. Aitzol eta Jurgik esan zidatenez, lagun kortsikar batek oparitu zien Sandsen biografiaren frantsesezko bertsioa. Irakurritakoan, argi ikusi zuten itzuli egin behar zutela konpartitzeko, eztabaidatzeko eta sufrimendua gainditzeko zituen gako garrantzitsuengatik.

Dagokion pasio eta ardurarekin ekin zioten lan erraldoi honi. Maila batean, kartzelako denborak azkarrago egiten zuen aurrera azkeneko emaitza horretara bidean lan egiten zutenean: lanaren euskaratzera, alegia. Emaitza horren berri izan zuenean, Denis O’Hearn zeharo hunkitu zen. Hori baino modu hoberik, gose grebalari irlandarren lan eta borrokari omenaldi egiteko!

Munduko beste leku batzuetan ere badu oihartzun berezia liburu honek. Turkierara itzuli berri dute, adibidez, Turkiako eta Kurdistango preso politikoek Sands eta bere burkideek egindakoan inspiratuta gose greba ugari egin dituztelako.

«Benetan nabarmena izan zen gazte baten bizitza… Nola pasatu zen gaztetxo ausart bat izatetik iraultzaile konprometitu, sentibera eta anti-inperialista izatera. [Liburu honek] erakusten du interesa nonahi egon daitekeela».
Mumia Abu-Jamal

Eskuak eta bihotzak erretzen dituen liburua da. Gazte hauen borroka gizateriarena izatera heldu delako eta, hortaz, boluntario horiek erakutsitako graziak eztandarazten duelako. Liburu hau, Denisen talentuagatik, Aitzol eta Jurgiren eskaintzagatik eta kontatzen duen historiagatik Euskal Herrian klasiko izatera kondenatuta dago. Tiocfaidh ár lá.

BOBBY SANDS: Martxa baten lehen notak
Denis O’Hearn
Itzultzaileak: Aitzol Iriondo eta Iurgi Garitagoitia euskal preso politikoak
550 or.
Txalaparta
Argitaratzeko data: 2015eko martxoa

1981eko maiatzaren 5ean, 66 eguneko gose-grebaren ostean, Long Kesh kartzelako ospitalean hil zen Bobby Sands. Ipar Irlandako langile-klaseko familia batean hazitako gaztea. IRAko boluntarioa. Britainiar parlamentaria. Poeta. Mugimendu errepublikanoko liderra.

Bera eta beste bederatzi burkide heriotzeraino eraman zuen borrokak mundu mailako ikono bihurtu zuen. Hala ere, Denis OHearnek biografia hau idatzi zuen arte ezer gutxi genekien haren bizitzaz. Orriotan, gazte engaiatu baten bizitza kausitzen dugu, West Belfasteko kaleetatik mugimendu errepublikanoko zuzendaritzara eraman zuen ibilbide koherente eta eskuzabala. Bobby Sands eredu izan da mundu osoko borrokalarientzat; hona hemen iraultzaile handi baten bizitza- eta duintasun-testigantza.

DENIS O’HEARN Mexiko Berrian jaio zen eta 1970eko hamarkadan Belfastera joan zen bizitzera. Bertan, urte askoan ekintzailea izan zen: West Belfasteko Foro Ekonomikoko presidente izan zen baita Scoil na Fuisoige gaeliko eskolako zuzendaritzako kide izan zen ere. Wisconsineko eta Belfasteko unibertsitateetan irakatsi du eta, egun, Binghamtoneko unibertsitatean Soziologia irakaslea da.

literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org

Share
Atalak: liburuak, presoak

Harpidetza kanpaina

2014 3 abendua


Harpidedun izateko, aukeratu harpidetza mota txartelan, idatzi zure datuak, eta bidali ataraliteratura[a bildua]gmail.com helbidera.

Bestela ere, txarteleko datuak e-mezu edo erantsitako testu dokumentu batean bidaltzearekin nahikoa izango da.

Durangoko Azokan ere Ataramiñe-Euskal Preso Politikoen lagunak saltokian bertan -Barrenkale 38-39- harpidetza egiteko aukera izango da.

Bi xede ditu harpidetza kanpaina honek:

→ Banaketa erraztea. Liburuak zure etxean jasoko dituzu, zuzenean, bidalketa koste erantsirik gabe.

→ Ataramiñe ekimena sendotzea. Harpidetza kopuru finko bat egiteak bermatu egingo du Ataramiñeren jarduera.

Zalantzarik izanez gero idatzi ataraliteratura[a bildua]gmail.com helbidera.

LAGUNDU PRESOEN LANAK KALERA ATERATZEN… EGIN ZAITEZ HARPIDEDUN!

literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org

Share
Atalak: Ataramiñe, Harpidetza

[info7] Oier Gonzalez: “Sorkuntza askatasun espazio bat da, askatasuna murriztu nahi duten instituzioen aurrean”

2014 2 abendua


Mikel Orbegozoren ilustrazioa (Ataramiñe’14)

→ Info7: Oier Gonzalez [Ataramiñe]: “Sorkuntza askatasun espazio bat da, askatasuna murriztu nahi duten instituzioen aurrean” #EuskalPresoak

Urtero bezala, edo hobe esanda, azken hamarkada luze honetan egin duen moduan, Ataramiñe argitaletxeak euskal preso politikoen sorkuntza lanak argitaratuko ditu Durangoko Azokara begira. Aurten hiru dira berrikuntzak eta horietaz guztietaz solastu dugu Oiar Gonzalez, Ataramiñe-ko kidearekin.

→ ENTZUN : HEMEN

literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org

Share
Atalak: aurkezpenak

Jon Benito: Preso politiko oro Nelson Mandela bat da bere hersturan

2014 30 azaroa

Preso politiko oro Nelson Mandela bat da bere hersturan.

Jon Benito
Bilbo 2014.11.28

Horixe izan zen, liburuaren itzulpena zuzentzerakoan sentitu nuena. Kartzelan bahitua duten preso politikoak bi helburu nagusi ditu: kartzela baldintza gogorrak gaindituz bizirautea eta bere sinesmen, ideia eta fede politikoei egoera zail horietan eustea. Preso politikoarentzat, Mandelak ere horrela dio, borroka ez da amaitu, beste baldintza batzuetan, beste testuinguru batean, beste bitarteko batzuekin, honek aurrera jarraitzen du.

1966, 67, 68ko kontuez ari da Mandela liburu honetan, baina preso politikoaren bizibeharra gaur gaurkoa ere bada, Sevillan, Valdemoron, Tarasconen edo Fleuryn. Eta horixe da liburu honetako azpi-irakurketa. Ezen, zergatik itzultzen du euskal preso politiko batek, Ekaitz Sirvent zarauztar bahituak kasu honetan, liburu hau? Bera ikusten delako La Santen, Marsellan, Tarasconen, bizi-baldintzak bizi-baldintza (Robben irlako bizi baldintzak oso-oso gogorrak ziren, liburuan irakur daitekeenez) bere biziraupena bermatzeko borrokan eta bere sinesmen, fede eta kideekin hasitako bideari jarraitzeko asmoz. Preso politikoa baita, Mandela bezala.

Liburu hau, liburu handiago baten kapitulu bat da: Robben irlan Mandelak igaro zituen lehen urteen kronika. Urte ilunak izena du, eta tituluarekin irudika daiteke nolakoak izan ziren urteok. Baina, kronikaz harago, liburu honek, pasarte isolatu gisara, garrantzia berezia du: preso politikoa zer den, nola jokatzen duen, bere borrokak nola jarraitzen duen deskribatzen du. Kartzela kronika da beraz, eta horregatik kronika politikoa, eta azkenean, ezinbestean, kronika humano izatearen balioa ere badu.

Hasieran preso politiko oro Nelson Mandela bat izan daitekeela esaten nuen. Urte ilunak izena du liburuak, eta gogorrak izan ziren urteok, eta urte luzeotan euskal presoen egoera gogorra izan da, beste modu batera. Mandelak urte luzeak eman zituen kartzelan, itxaropenerako leihoak ireki ziren, aterik ezean.

Itxaropen sasoiok bere itzalaldia ere badute. Lagun, kide eta burkide asko ditugu Espainia eta Frantziako kartzelatan bahiturik. Urte ilunak bizi dituzte haietariko askok, euren herriarentzat itxaropena bizirik gordetzen duten arren. Guk kaletik eta haiek barrutik, urte ilunak atzean utzi eta itxaropenarenari ateak zabaltzeko.

PD: Zail da irakurlearentzat kartzelan liburu bat itzultzeak nolako lanak dituen ulertzea. Duela urte eta erdi liburu hau eta sasoi itxaropentsuagoak bere baitan biltzen zituen Mandelaren autobiografiaren lagina. Urte eta erdi honetan hainbat aldaketa egin dizkiogu liburuari. 2014Ko uda honetan baina, La Santéko kartzelatik Marsellakora aldatu zuten, han 56 egunez zigor ziegetan itxita izan zituzten euskal presoak. Egoera hartan gutxienekoa liburu hau zen, eta ezin izan genuen, argitaratzeko epe garrantzitsuetan, presoarekiko inolako harremanik mantendu, eta hark azken orrazketa eman gabe argitaratu behar izan dugu.

literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org

Share
Atalak: artikuluak, Ataramiñe, aurkezpenak, presoak

[GARA] Ataramiñek edozein irakurle aseko duen uzta aurkeztu du

2014 29 azaroa

→ Gara: Ataramiñek edozein irakurle aseko duen uzta aurkeztu du

Ekaitz Sirventek itzulitako Nelson Mandelaren autobiografiako atal bat, Ibon Muñoak idatzitako bertso-liburu berria eta hogei errepresaliaturen ekarpenak jasotzen dituen bilduma. Hori da aurten Ataramiñek aurkeztu duen uzta, edozein irakurlerentzat gozagarri izango dena.

Iker BIZKARGUENAGA BILBO

Ataramiñek ez dio hutsik egin urteroko hitzorduari, eta, ohi bezala, idazlan sorta erakargarria eramango du Durangoko Azokara. Ibon Muñoa preso eibartarraren «Ainarak herrira itzuliko dira» bertso-liburua, Ekaitz Sirvent zarauztarraren «Urte ilunak», Nelson Mandelak idatzitako «Long Walk to Freedom» autobiografiako pasarte baten itzulpena denak, eta Ataramiñe14 bildumak osatzen dute aurtengo uzta, estilo eta gustu guztiak asetzeko modukoa.

Mitxel Sarasketa eta Oier Gonzalez Ataramiñeko kideek eta Jon Benito idazleak -berak lagundu dio Sirventi lana aurrera ateratzen- agerraldia egin zuten liburuen berri emateko, eta Ataramiñe14 bildumarekin abiatu zuten prentsaurrekoa.

Hogei bat errepresaliatuk osatu dute aurtengo liburua, literaturaz harago doana, marrazkiak, ilustrazioak, argazkiak eta bestelako artelanak azaltzen baitira bertan, baina lehen hitzak kontrazalari eskaini zizkioten, edo hobeto esanda, kontrazalean azaltzen denari, Arkaitz Belloni. Otsailean, Puerto I kartzelan hil zen preso elorriarra, eta berari eskaini diote bilduma. «Bere oroimena bizirik dago Ataramiñe14n», aipatu zuen Mitxel Sarasketak, nabarmenduz idazteak «presoak bizirik daudela» erakusten duen bezala, ezin ahantz daitekeela kartzelak hil egiten duela.

Kontrazaletik, azalera, zeinaren egilea Joseba Arregi Erostarbe den. Oñatiko presoak kartzeletako kontrol dorrea irudikatu du herriko plaza batean. Marrazki horrek espetxeko literaturan sarri askotan errepikatzen den irudia ekartzen du gogora: espetxe txikia/espetxe handia, eta huraxe aukeratu dute «espetxe txikian» egositako lanak biltzen dituen liburuaren azalerako.

Hitzaurrea Jesus Mari Zalakainek idatzi du. «Egin» egunkariko administrazio kontseiluko kide izateagatik kartzelatu zuten, 18/98 auzian. Izan ere, atzo nabarmendu zutenez, gure herrian jendea kazetaritzan aritze hutsagatik kartzelan dago.

Bilduman, gainera, 1983an izandako Carabancheleko borroka sonatua azaltzen duten bertsoak agertzen dira, matxinada hura bertatik bertara ezagutu zuten Txomin Eizagirrek eta Joseba Sarrionandiak idatzi zituztenak. Horiez gain, liburuan beste hainbat egilek parte hartzen dute: Aitzol Iriondok, Mikel Antzak, Marixol Iparragirrek, Alfonso Etxegaraik, Fernando Alonsok, Itziar Alberdik…

Robben Islandeko pasarteak

Arestian esan bezala, «Urte ilunak» Nelson Mandelak idatzitako autobiografiaren pasarte baten itzulpena da; hain zuzen, Robben Islandeko kartzelan emandako urteak gogora ekartzen dituen atalaren itzulpena. Jon Benitok azaldu zuenez, oso baldintza zailetan burutu behar izan du Sirventek bere lana; besteren artean, duela gutxi 96 ordu bakarturik eman baititu eta oraindik ere komunikazioak oso murriztuta baititu zarauztarrak. Horiek hala, azken zuzenketak berarekin kontrastatu gabe argitaratu behar izan dute liburua.

Ibon Muñoaren «Ainarak herrira itzuliko dira» duela hiru urte argitaratutako «Ametsen txokoan bizi naiz» bertso-liburuaren jarraipena da. Honek 162 bertso zituen eta 163. bertsotik abiatzen da idazlan berria.

Harpidetza sistema proiektua iraunarazteko

Liburuen aurkezpena egin ostean, Ataramiñeko kideek azaldu zuten euskal errepresaliatu politikoen literatura eta sorkuntza lanak hedatzea eta argitaratzea xede duen ekimenak harpidetza sistema jarriko duela martxan; alde batetik, egitasmoaren beraren bideragarritasuna bermatzeko bidean eta, bestetik, irakurleak nahi dituen liburuak modu errazago batean eskura ditzan, banaketa sistema hobetzeko, alegia. Horiek hala, Ataramiñek Durangoko Azokan jarriko duen postuan eskuragarri egongo dira harpidetza-orriak, nahi duenak harpidedun egiteko aukera izan dezan. I.B.

literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org

Share
Atalak: Ataramiñe, aurkezpenak

[berria.eus] Ziegatik kaleratutakoak

2014 29 azaroa


Jon Benito eta Ataramiñeko Mitxel Sarasketa eta Oier Gonzalez. M. DEL VALLE/ ARP

→ berria.eus: Ziegatik kaleratutakoak

Ibon Muñoaren Ainarak herrira itzuliko dira bertso liburua eta Ekaitz Sirventek itzulitako Mandelaren autobiografia kaleratu ditu Ataramiñek

2014-11-29 / Iñigo Astiz

«Hamabi urte hainbeste aje/ hormatzar hauen barnean,/ sasoi loriak geratu ziren/ dilindan iraganean,/ kurrilo aldrak urrian dira/ igaro hega betean,/ hantxe ikusi nahi genituzke/ gure sorterri maitean». Orain bi urte idatzi zituen bertso horiek Ibon Muñoa Arizmendiarrieta euskal presoak, Cadizko (Espainia) Puerto I espetxean zegoela kartzelan sartu zutenetik hamabi urte bete zirenean. Ainarak herrira itzuliko dira liburuan bildu dituzte orain Muñoak 2011tik 2013ra bitarte idatzitako bertsoak, eta idazleak espetxean hamalaugarren urtea betetzen duenean heldu dira kalera. Euskal presoen sorkuntza lanak argitaratzen dituen Ataramiñe argitaletxeak kaleratu du liburua. Hainbat euskal presoren sorkuntza lanak batzen dituen liburu kolektibo bat eta Ekaitz Sirvent presoak itzulitako Urte ilunak liburua ere kaleratu dituzte. Nelson Mandelaren Long Walk to Freedom autobiografiako kartzela urteak kontatzen dituen atala, hain zuzen ere. «Kartzelako murruak pasatzen lortzea da kartzelako literaturak duen arazo nagusietariko bat», zehaztu du Mitxel Sarasketa Ataramiñe Elkarteko kideak. «Liburuak argitaratzean horregatik esaten dugu liburuak kaleratu egin ditugula».

Espetxean liburu bat itzultzeko dauden zailtasunak izan ditu gogoan Jon Benito idazleak: «Bahituak zailtasunak ditu liburuak itzultzeko; ezinbestean itzulpen politikoa egiten du, beste itzulpen bat egiteko beste bitartekorik ez duelako eta bere asmoa bestelakoa delako». Sirventen itzulpen lana zuzentzen aritu da Benito, eta, azaldu duenez, liburuaren hautaketa ere ez da kasualitatezkoa. «Mandela bere bizitzako parte batean bahitu politikoa izan zen, eta joko ez oso lizito bat eginez, esango dugu bahitu politiko oro dela Mandela bat bere hersturan. Une horretan behintzat Mandela bat da. Hori sentitzen nuen liburuaren itzulpena zuzentzen nuenean». Mandelak 1966tik 1968ra kartzelan emandako urteen kontakizuna itzultzeaz gainera, horren osteko urteei buruzko kontakizuna ere itzulia du Sirventek, baina bakartze sasoiak, leku aldatzeek eta epaiketek ezinezko bilakatu diete argitaletxekoei liburuaren bigarren zati hori kaleratzea.

Aurten espetxean hil zen Arkaitz Bellon euskal presoa izan dute gogoan argitaletxekoek, hari eskaini diote Ataramiñe 14 liburu kolektiboko kontrazala eta testuetan ere behin baino gehiagotan aipatu dute bere izena sortzaile presoek. Joseba Arregi Erostarberen irudia ageri du azalak, eta Sarasketak deskribatu du: «Oso murriztuta dauka pintatzeko materiala, baina jarraitzen du sorkuntzarekin, eta kartzelatik herria irudikatzen du, baina herriko plazan kartzeletan ohikoak diren kontrol dorre bat dago». Egin egunkariko administrazio kontseiluko kide izateagatik preso dagoen Jesus Mari Zalakainek idatzi du hitzaurrea, eta haren testuez gain, beste 16 presoren testuak ere biltzen ditu bildumak. Mikel Antzaren poemak, Mikel Orbegozo Etxarriren kartzelako egunerokoari buruzko tira umoretsuak eta Joseba Galarragaren margolanak, tartean. Horiez gain, 1983an Carabanchelgo kartzelan izandako matxinadari buruz Joseba Txomin Eizagirre Mariskalek eta Joseba Sarrionandia Uribelarreak idatzitako bertsoak ere erreskatatu dituzte bildumarako.

Lanak eskuragarriago

Ainarak herrira itzuliko dira ez da Muñoa Arizmendiarrietak Ataramiñen kaleratutako lehen bertso liburua. 2011n kaleratu zuen Ametsen txokoan bizi naiz bilduma eta haren jarraipen zuzena da orain argitaratutakoa. Kronologikoki antolatuta daude bertso guztiak lehenengoan, eta berdin jokatu du bigarrenean ere. Kartzelari buruzko kronikak, gogoetak eta Euskal Herriko gaurkotasun gaiei buruzkoak biltzen ditu liburuak. «Bertso hauek ez dira soilik liburuan argitaratu, askok hartzaile zuzena dute. Hemen bilduta daudenak aurrez bere lagunei bidalitako bertsoak dira», azaldu dute Ateramiñekoek.

Durangoko Azokan postua jarriko dute aurten ere Ataramiñe Elkarteko kideek, eta han egongo dira aurten kaleratutako liburu guztiak salgai. Hemendik aurrera, harpidetza sistema bat jarriko dute martxan, halere. Liburuak eskuragarriago jartzea da ideia, egun maiz ez baita erraza izaten liburuak lortzea. Bidalketa gasturik gabe liburuak etxera bidaliko dizkie Elkarteak harpidetza egiten dutenei.

literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org

Share
Atalak: Ataramiñe, aurkezpenak

[naiz.eus] Uzta oparoa eramango du Ataramiñek Durangoko Azokara

2014 29 azaroa


Ataramiñeren 2014ko uztaren aurkezpena. (ARGAZKI PRESS)

→ naiz.info: Uzta oparoa eramango du Ataramiñek Durangoko Azokara

Euskal preso politikoen literatura eta sorkuntza lanak argitara eramateko xede duen Ataramiñek uzta oparoa dakar aurten ere.

@GARA_ikerbizkar | BILBO | 2014/11/28

Ostiral honetan aurkeztu ditu Ataramiñek, Bilbon, 2014ko liburuak: Ataramiñe14 bilduma, ‘Urte ilunak’ Ekaitz Sirvent zarauztarrak itzulitako Nelson Mandelaren lana –‘Long walk to freedom’ biografiaren pasarte bat– eta ‘Ainarak herrira itzuliko dira’ bertso-liburua, Ibon Muñoa preso eibartarrak idatzitakoa, ‘Ametsen txokoan bizi naiz’ idazlanari jarraipena ematen diona.

Horiek guztiak Durangoko Azokan Ataramiñek izango duen txokoan izango dira eskuragarri, eta bertan izango dira, baita ere, egitasmo honetako harpidetza egiteko baliagarriak izango diren orrialdeak.

Izan ere, Mitxel Sarasketa eta Oier Gonzalezek azaldu duten bezala, proiektuaren bideragarritasuna bermatzeko eta liburuen banaketa sistema hobetzeko, harpidedun egiteko aukera irekiko dute.

/ literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org /

Share
Atalak: Ataramiñe, aurkezpenak

Ataramiñe 2014 liburuen aurkezpena

2014 27 azaroa

Ataramiñe 2014 liburuen aurkezpena

2014an kaleratutako liburuak aurkeztuko ditugu azaroaren 28an -ostirala- Bilbon.

→ Ataramiñe14. Askoren artean. 20 preso eta iheslari politikoen lanak.
→ Urte Ilunak. Nelson Mandela. Eusk.: Ekaitz Sirvent (Zarautz) preso politikoa
→ Ainarak herrira itzuliko dira. Ibon Muñoa (Eibar) preso politikoa

Tokia eta ordua:

AZAROA 28 – ostirala – 11:00
Errondabide Kultur Elkartea [Herriko Taberna].
Erronda, 20. BILBO

Batetik, liburuon sorkuntza prozesuaz hitz egingo dugu.
Bestetik, aurkezpen hutsetik haratago, espetxearen inguruko zenbait zertzelada planteatuko ditugu, Ataramiñe eta espetxe sorkuntzari lotuak denak.

/ literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org /

Share
Atalak: Ataramiñe, aurkezpenak

Joseba Arregi Erostarbe: “Kartzela handia”

2014 7 azaroa



Joseba Arregi Erostarbe Oinatiko preso politikoak kartzeletan egon ohi den kontrol dorrea irudikatu du herriko plazan. Espetxeko literaturan askotan errepikatzen den irudia ekartzen digu gogora: espetxe txikia / espetxe handia.

Irudi hau aukeratu dugu espetxe txikian egindako lanen aurtengo bildumaren azalerako.


Autoerretratua

Joseba Arregi Erostarbe
1946. Azpilleta baserria, Arantzazu. Oñati

Centro Penitenciario Alicante II (Villena)
Carretera Nacional 330, km. 66
03400 Villena (Alacant)

/ literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org /

Share
Atalak: Ataramiñe, presoak

Ernesto Prat: “Orpoz orpo”

2014 24 iraila

Orpoz orpo
Ernesto Prat Urzainki
-literotura-
Txalaparta, 2014

→ Gara. Orpoz orpo liburuaren aurkezpenaren kronika: Klandestinitatea, sexua eta umorea batu ditu Ernesto Prat Urzainkik

Xole ARAMENDI

Herrian egindako atxiloketak direla-eta ihesi doa Ipar Euskal Herrira. Han izandako gertakizunak tarteko, Europako hainbat hiritara eramango duen bidaia hasiko du. Bidean emakumeak ditu obsesio idazlearen esanetan «gazte pito eta zakilburua» den Karlosek.

HIRU KOLPETAN. Lehenbiziko atala, oso-osorik, sasian zebilela idatzi zuen. Tolosako (Okzitania) espetxean bigarren zatiari heldu zion, eta, behin espetxetik aterata, kalean bukatu zuen liburua.

Irribarrea sortarazten duen liburua da Ernesto Prat Urzainkirena (Berriozar, 1978). Umorea dario hasi eta buka. Klandestinitatearekin eta sexuarekin uztartu izana nabarmendu zuen Mikel Soto editoreak, Txalapartako Literotura sail erotikoan argia ikusi duen liburua aurkezterakoan. «Liburu erotikoa da, eta horrez gain badu nik literaturan asko estimatzen dudan zerbait: umorea. Oso zaila da liburu bat irakurtzean barre egitea edo gutxienez irribarrea sortzea. Horrekin batera, koktela berezi egiten duen hirugarren osagaia bat dauka liburuak: oso lotuta dago euskal gatazka deitutakoarekin», adierazi zuen.

Sotoren esanetan «euskaldunontzat oso zaila da gatazkara umoretik hurbiltzea, eta ia ezinezkoa umoretik eta erotismotik egitea. Pentsatu izan dut hori egiteko aukera bakarra ez ote den euskaraz egitea».

Sarrionandiak esan zuen euskara dela gure territorio libre bakarra, eta bat dator Soto. «Euskaraz lasaitasun handiz idazten da, Audientzia Nazionala ez duzulako atzetik izango, eta, zoritxarrez, euskaldungoaren zati handi batek ere bizkarra ematen diolako irakurtzeari. Baina euskaraz eginagatik ere, kosta egiten zaigu era honetako lanak idaztea», azaldu zuen liburuaren dohainak aletzerakoan. «Freskoa eta umoretsua» bezala deskribatu zuen liburua. Era berean, sakona. «Gauza batzuk oso errealak dira, Ernestori antzeko egoera batzuk bizitzea tokatu zaiolako», esan zuen.

Karlosen ihesaldi eroa -«gazte pito eta zakilburu» bezala deskribatzen du egileak- kontatzen da liburuan. Herrian egindako atxiloketa batzuk tarteko Guardia Zibila atzetik duela-eta, Ipar Euskal Herrira joko du lehenik. Gero, hainbat gertakizun tarteko, Europan barna ibiliko da -Paris, Berlin, Praga, Zurich, Bremgrten, Berna-, Italiara iritsi arte. Bidean ezagututako emakumeak izango dira Karlosen obsesio.

«Ezker abertzaleko ingurunearekin harremanetan jartzen da sen politikoak gidatuta baino, zakilak gidatuta -kontatu zuen editoreak-. Ihesean, gauzak konplikatu egiten dira, maila handi batean iheslari izanik zakilarekin pentsatzen jarraitzen duelako, ia nobelaren amaieraraino».

Ernesto Prat Urzainkik 2008an egin zuen Guardia Zibilarengandik ihes. Atxilotua izan ondoren Tolosako (Okzitania) espetxean egon zen. Ondoren, euro aginduaren ondorioz espainiar Estatura eraman zuten. Soto del Real eta Alcala Mecon egon zen. Iazko maiatzean epaitu eta aske utzi zuten. Lehenbiziko atala, oso-osorik, sasian zebilela idatzi zuen. Tolosako espetxean bigarren zatiari heldu zion, eta, behin espetxetik aterata, kalean bukatu zuen kontakizuna.

Soto del Realera eraman eta bere gauzak miatzen hasi zitzaizkionean pasatako larrialdia ere hizpide du liburuan. «Kartzelako kantinan erositako kaier berdean idatzi nuen bigarren zatia. Kartzelaria kaiera eskuan hartuta orriak pasatzen ari zen. `Segurtasun Batzordetik pasa behar da itzulpena egiteko’, esan zidan. Puf! Hura itzuliz gero espainiar hedabideetan zaborra sar zezaketen euskal militanteen eta nire aurka… Testua umoretsua da, baina testuingurutik atera eta gaztelerara itzuliz gero… Bestela kaiera familiakoei emateko aukera eskaini zidaten. Eta berehala esan nien halaxe egiteko…», gogoratu zuen.

Erlojua orpoz orpo

Soto del Realera eraman eta bere gauzak miatzen hasi zitzaizkionean pasatako larrialdia ere hizpide du liburuan. «Kartzelako kantinan erositako kaier berdean idatzi nuen bigarren zatia. Kartzelaria kaiera eskuan hartuta orriak pasatzen ari zen. `Segurtasun Batzordetik pasa behar da itzulpena egiteko’, esan zidan. Puf! Hura itzuliz gero espainiar hedabideetan zaborra sar zezaketen euskal militanteen eta nire aurka… Testua umoretsua da, baina testuingurutik atera eta gaztelerara itzuliz gero… Bestela kaiera familiakoei emateko aukera eskaini zidaten. Eta berehala esan nien halaxe egiteko…», gogoratu zuen.

Polizia, espetxea… ditu orpoz orpo protagonistak. Erlojua ere bai, Ernesto Prat Urzainkik bezala. «Ihesean zaudelarik, etxe batean gordeta, eguneko 24 orduak oso-oso luzeak dira. Horren ondorioz edo herriminaren edo gertukoak urrun izatearen ondorioz aunitz dira idazten hasten diren iheslariak», adierazi zuen aurkezpenean.

Liburua idazten hasi zeneko arratsaldea ondo gogoan du. «Garai gogorrak ziren, buru makur nengoen, eta horri buelta emateko modua nora nindoan jakin gabe idazten hastea», kontatu zuen.
Konplexurik gabe idatzitako testua da. «Ez dut konplexurik izan sexu eszenak idazterakoan, ezta protagonistaren jarrerak, erabakiak eta hautuak euskal gatazkan, klandestinitatean eta militantzia iraultzailean kokatzerakoan», aitortu zuen nafarrak.

Lehentasuna tramari eman dio. «Eleberri erotikoa da, baina sexuaz gain irakurlearen jakinmina piztu nahi duen trama dauka», nabarmendu zuen. Euskaldun berria izanik, euskaraz idaztea natural sortu zitzaion. Hizkuntzan sakontzeko bidea ere eman zion liburuak

Hiru ilargi laurden

Ernesto Prat “Little”ren bigarren liburua dugu hau. 2013an Hiru ilargi laurden argitaratu zuen (liburua osorik sarean HEMEN)..

/ literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org /

Share
Atalak: liburuak, presoak

Fernando Alonso: “Luna de primavera”

2014 19 iraila

Luna de primavera
Fernando Alonso Abad
Autoedizioa

>> PDF formatuan
>> ON LINE irakurtzeko
>> e-book eta beste formatu batzuk

Fernando Alonso Abad (Sestao) euskal preso politikoak nobela berria argitaratu du: Luna de primavera.

Nobela hau 2009an idatzi zuen eta Interneten eman du argitara orain entreescritores.com atarian, modu librean zabaltzeko. PDF eta EPUB formatuetan deskargatu daiteke orri honetan (erregistratu beharra dago), eta bertatik egindako deskarga kopuruaren arabera paperean argitaratu egingo luke web atariak berak.

Deskargatu, irakurri eta zabaldu!

Fernando Alonsok argitaratutako liburuak:

> El repartidor de sueños (Txalaparta, 2000)
> El silencio del infierno (Ataramiñe, 2003) – deskargatu–
> ¿Por qué luchamos los vascos? (Txalaparta, 2004)
> Per qué lluitem els bascos? (Txalaparta, 2007)
> Una flor en el juzgado (Hiru, 2009)
> Al margen de la izquierda (Txalaparta, 2013).

/ literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org /

Share
Atalak: liburuak, PDF, presoak

Argazkiak. Euskal preso politikoak 1983

2014 30 abuztua

Euskal Preso Politikoak 1983
ARGAZKIAK: Javier Gallego
> Argazki guztiak=229
> Aurkezpena
> EGIN egunkariko erreportajea
> Deskargatu argazki guztiak: SAKATU HEMEN + DOWNLOAD

1983ko otsailean, Espainiako Gobernua PSOEk eskuratu berri, Espetxetako Zuzendari Juan Jose Martinez Zato zelarik, baimena eman zitzaien kazetariei espetxeetako barrenak bisitatzeko. EGIN egunkariak euskal preso politikoak zeuden espetxeak bisitatu zituen eta erreportaje zabala argitaratu zuen.Puerto I, Yeserias, Carabanchel eta Alcala-Meco espetxeetara sartu ziren, euskal preso politikoak elkarrizketatu zituzten, eta argazki mordoa egin ere.Erreportajea Xabier Arzelus kazetariak egin zuen eta argazkiak Javier Gallegok. Argazkietan euskal preso poltikoak, espetxeetako instalazioak, ziegak eta bestelako xehetasun jaso zituen. Argazki gehienak orain arte inon argitaratu gabeak dira.
Guztiak, 229, hemen bildu ditugu.

EGINeko erreportajea

> Egin erreportajea. PDF
> Egin erreportajea. On-line
> 229 argazkiak. Javier Gallego

/ literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org

Share
Atalak: artikuluak, presoak

Joseba Sarrionandia “LI PO poema batzu” (1982)

2014 24 uztaila

1982. urtean Idatz&Mintz literatura aldizkariaren 3/4 zenbakiarekin batera separata gisa argitaratu zen Joseba Sarrionadiak atondutako LI PO poema batzu hau. Eskaneatu eta sarean jarri dugu, PDF formatuan, ON LINE irakurtzeko zein e-book eta beste formatuetan deskargatzeko.

>> PDF formatuan
>> ON LINE irakurtzeko
>> e-book eta beste formatu batzuk

LI PO poema batzu
Joseba Sarrionandia
Idatz&Mintz 3/4 -separata-, 1982

wikipedia: Li Po

/ literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org /

Share
Atalak: aldizkariak, PDF

417 orrialde Kordoba bidean

2014 12 uztaila


Aurkezpenaren argazki gehiago: hemen

Untzaga plazan EUSKAL PRESO TA IHESLARIAK EUSKAL HERRIRA pankartaren inguruan bildu ginen Eibarren Kulturgunean Ibon Muñoaren Ainarak herrira itzuliko dira liburu berria aurkeztu aurretik.

Ixidrok gidatu zuen aurkezpena. Ibonen oraingo egoera ere aipatu zuen. 2000. urtetik espetxean, martxoan Puerto Ietik Kordobara aldatu eta espetxe berrira egokitu behar. Aurreko astean Ibon bisitatzen izan zen, eta haren irudia ekarri zigun: gure betiko Ibon. Aldarrikapenak ere ekarri zituen. Bertan geunden guztion gogoa: Ibon eta euskal preso politiko guztiak laster etxean ikustea.

Ibonen hitzak, Iraiak irakurri zituen:

“Eskerrik asko nik idatzitako bertso eta olerki batzuekin, Ataramiñek argitaratu duen Ainarak herrira itzuliko dira liburuaren aurkezpenera etortzeagatik. Sarritan esaten da idazle bat irakurlerik gabe ez dela ezer. Ni ez nago ados; azken finean idazle horrek, denobra ongi aprobetxatzeaz gain, bere irudimena lantzen ari denbitartean edozein egilek senti dezakeen zirrara senti dezakeelako, asmatzen dituen ipuinak, eleberriak edo olerkiak, euren barnean duten magiarekin liluratuta geratzen denean.

Ni ez naiz idazle bat baina zorionez irakurle gutxi batzuk ditut. Egia esanda euren elkartasunari esker, halabeharrez dira neure irakurleak ere, eta nik horrela adierazten diet nire esker ona.

Idazle bat ez naizen arren edozein idazlek senti lezakeen zirrara sentitzen dut konturatzen naizenean bertsoak edo olerkiak berak erabakitzen duela, nola garatu behar dudan buruak ekarri didan ideia. Horixe da magia.

Eta magia horrek kartzelaldia gainditzen laguntzen didalako idazten dut zuentzat astero bertso edo olerkiren bat. Horrela jarraitu nahi nuke. Horrela aprobetxatu nahi nuke kartzelaldiak eskaintzen didan denbora. Euskaraz idazten euskararen corpusa sendotzeko, neure ahalmen txikiaren arabera. Euskaraz idazten, euskalduna sentitzen naizelako deserrian. Horrela, gainerako kideak bezala idazten, ikasten eskulanak egiten edo zuekin gutunen bitartez harremanetan jartzen, eta Euskal Preso Politiko izanik, neure aleak eskaintzen ditut, gure jendarteari esateko:

Gure nahia,
gatazka Demokratizatzea dela.
Euskal Herria maite dugulako,
garai berriaren alde lanean ari garela.
Zuekin biltzeko ahaleginak egiten ari garela,
Gure HERRIA izan dadin, Giza Eskubideen lurralde miragarria.
Eskerrik asko etortzeagatik.
Maite zaituztet.
Laster arte“

Mitxelek Ibonek eskuz idatzitako koaderno bat ekarri zuen liburu bat zelan osatzen den erakusteko. Ibonen izkribuen ibilbidea jarraitu eta Ataramiñe ekimen kolektibo modura azaldu zuen. Ibonek idazten jarraituko duela eta hurrengo liburuaren aurkezpenerako Ibon bera bertan izatea espero duela esan zuen amaitzeko.

Jonek hitz mamitsuak izan zituen Ibonen liburua deskribatu eta kartzelan idaztearen zentzua azaltzeko. Idaztea komunikazioa dela esan zuen, eta Ibonentzat bizitzeko heldulekua ere badela, kartzelan bakoitzak bere heldulekua behar duenez, eta beste batzuek ikasketak, kirolak, esku lanak edo hobekien egokitzen zaionari heltzen dioten modura, Ibonentzat idaztea kartzelaldia eroateko ere balio diola. Liburua irakurrita liburu politikoa dela azaldu zuen, haren bertsoetan Euskal Herriaren jarraipen estua ikusten dela, eta irakurtzean oroitzapenetik ekarri dizkiola ia ahaztuta zeuzkan hainbat kontu. Idazteak motibazioa ere ematen diola presoari, eta idatzietan ikusten zaion kemena idazteak berak ere ematen duela. Irakurtzea ere merezi duela esan zuen, baina ez dagoela zertan nobela bat bezala irakurri: bertsoak dira, ohe ondoan eduki eta gaur bat, hurrengoan bestea, Ibonen mundutik barrena ibil gaitezkeela, sentimenduz jositako liburua dela.

Amaitzeko guztion artean liburuak dakartzan Txango bat Eibar ingurutik bertsoak kantatu genituen Itziarren semea doinuarekin.

Etxekoak, lagunak, eibartarrak, espetxean izandakoak, betiko borrokalariak, gazteak… denak Ibonen inguruan bilduta, elkartasun sentimenduarekin. Zerbait jan, zerbait edan, besarkadak, goraintziak, errekaduak… dena jaso eta Eibarko kaleetan kontu kontari itzuli ginen, liburua besapean, udako beroan, Ibonek aipatutako magia horretaz kutsaturik, 417 orrialdeko bidea aurrean.

Liburua 10 eurotan salgai dago: Eibarren BELEKO tabernan.
Internet bidez Ataramiñe webgune honen bitartez eros daiteke.

/ literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org /

Share
Atalak: Ataramiñe, aurkezpenak, Ekitaldiak, espetxea eta literatura, liburuak, presoak

Ataramiñe 2014: Lagun, senide, kide preso maiteoi

2014 1 uztaila

Txoriak hizpide ditu Ibon Muñoak, Eibarren aurki plazaratuko duen Ainarak herrira itzuliko dira bertso-paper bilduman. Txoriak espetxearen iruditegian sarri azaltzen diren elementuak dira. Askatasunaren, izate librearen irudikapen bizi, espetxea bera inguratzen duen burdin-elorri arantzetan pausatzen dira aldiro, preso dagoenaren begi bistan. Presoaren begi bista mugatzen duen paretaren gainean salto-hegaldaka.

Txoriak txori, zioen zilar ahotsezko poetak eta txori-hanka arinen arrastoan jarri gintuen, hitza etengabe errepikatzeko eskatuz. Hitzek etenik izan ez zezaten, hitzok gogoratuz, gurera ekarriz. Hitzen beharra azpimarratzen dugu guk geuk ere Ataramiñen, pareta eta burdinaz eraikitako paisaia mortua azaltzeko, biluzarazteko, bere izugarrikeria horretan, den bezalakoa agerrarazteko. Txorien antzera ere, salto-hegaldaka, pareten gainetik iristen dira gurera lagun-senide espetxeratuen sorkuntza lanak.

Horrela plazaratu genituen lau liburuki iragan urtean: Jokin Urainek apailatutako Agurra eta Ohorea. Euskal militanteen heriotza kronika latza, Mikel Antzaren Z2 antzerki obra, Mikel Orbegozoren Preso Nago bi komiki sorta eta Ataramiñe 2013 Bilduma. Liburuotan ageri da Infernu Zulo Enea edo Inora-Ez Etorbidea Mikel Antzaren hitzetan, baina izan zitekeen Malkoen Katedrala zein Errautsen Gaztelua aspaldi Sarrik deskribatu bezala. Hain zuzen, espetxeak ageri dira, gure senide-lagun presoen sorkuntza lanetan, pluralean, espazio fisikoak eta pertsonak talka egiten dutenean, barreiatuak gelditzen diren GIZAtiek dimentsio-zentzu ezberdinak baitituzte. Espetxea bat eta bera izan arren, pertsona preso adinako espetxeak baitaude, egon.

Askotariko ertzok jasotzen ditugu Ataramiñen, salto-hegaldaka, konplizitate lerro atzeman ezinen bitartez, elkartasun keinuz, gurera iristen diren ilustrazio, bertso-paper, olerki, ipuin zein kronikei esker. Denon artean eraikitako puzzle honek izendaezina izendatzen laguntzen digu, urrutiegi dagoena zertxobait hurbiltzen. Larrutan nozitzen dugun errealitate bat, manera sentikorrean mahai gaine- an jartzen.

Espetxean zaituzteten kide, senide, lagun maiteok. Ertzok azaleratzeko, pareta atzean ezkutatutako paisaia hits hau deskribatzen lagundu behar diguzue. Zuen lanak behar ditugu, zuen irri, malko, oihuekin. Absentzia bat ezin daiteke hitzez osa, erdia huts den ohea betetzeko zenbat pintzelkada, zenbat errima? Eta, hala ere, egin beharko dugu literatura pizar bat, sorkuntza lan zenbait. Su apur bat piztu dadin, zirrara amiñi bat, bakarmortuko porlan aleak dantzan jarriko dituena, paretan arrakalak sortu arte.

Bidali, beraz, zuen lanak, irailaren 30a baino lehen ondorengo helbide honetara: 80. Posta Kutxa. 48.200. Durango. Bizkaia. Euskal Herria.

Etenik gabe, espetxea eteten ez den heinean. Beso zabalik, orri zabalik. Zuen zain, zuen lanen zain, beti.

Ataramiñe
Mitxel Sarasketa / Oier Gonzalez

→ naiz.info: Ataramiñe 2014. Lagun, senide, kide preso maiteoi

/ literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org /

Share
Atalak: artikuluak, Ataramiñe
« Mezu berriagoak — Mezu zaharragoak »