“Ainarak herrira itzuliko dira”, Ibon Muñoa Arizmendiarrieta

2015, 27 uztaila






Ainarak herrira itzuliko dira
Ibon Muñoa Arizmendiarrieta
Ataramiñe, 2014. Euskaraz
Neurriak: 10,5 x 15 zm.
418 orrialde.

Azaleko irudia: Mitxel Zarrabe
Hitzaurrea: Mikel Arrillaga



Irakurri / Deskargatu hemen:

>> Ainarak herrira itzuliko dira.pdf
>> Irakurri on-line
>> e-book eta beste formatu batzuetan

Ibon Muñoa (Eibar) 2000. urtean atxilotu zuten. Ainarak herrira itzuliko dira liburu honetan 2011-2013 tartean Puerto I espetxean idatzitako bertso eta olerkiak kronologikoki antolatuta bildu dira, Ametsen txokoan bizi naiz (Ataramiñe, 2011) liburuaren ildo eta ordenari ere jarraiki. Izan ere, lehen bilduma horretan atxilotu zutenetik 2011 artean Valdemoro, Kordoba eta Puerto I espetxeetan idatzitako 162 poema eta bertso biltzen ziren kronologikoki antolatuta. Ainarak herrira itzuliko dira, bada, Ametsen txokoan bizi naiz liburuaren segida dela esan dezakegu.

Muñoaren bertso eta olerkietan ametsak, oroimenak eta desioak, askatasuna eta kartzela, zapalketa eta burruka… agertuko zaizkigu ezinbestez, hitz-neurtuetan beti ere, lehenengo orritik azkeneraino euskal preso politikoaren mundu txikiaren eta handiaren barrenetik elkarrekin bizitzeko gonbidapenarekin.

Zuzenketak

Ainarak herrira itzuliko dira liburua 2014. urtean argitaratu genuen. Geroztik, egileak, Ibon Muñoak, hainbat zuzenketa egin dizkio inprimatutako bertsioari, liburuaren izkribuak kopiatzean editoreek nahi gabe egindako akatsak zuzentzeko. Hartara, orain sarean eskura daukazun bertsio digital honetan behintzat erratak zuzendu ditugu.

Ibonek agindutako zuzenketak kontsultatzeko: >> zuzenketak.pdf

HITZAURREA

Ainaren zain

Ezagutzen ditut Ainara izeneko txori batzuk. Behin ehiztariek harrapatu eta urrutiko kaioletan sartu zituzten. Ez ziren loroak, ordea. Horiei gustatu egiten zaie itxita bizitzea, Ainarei ez; gainera, loroek maite dute nagusiaren esana behin eta berriz errepikatzea, Ainarek ez. Horiek garbi dituzte ideiak eta gai dira eskopeta-zale maltzurrei aurre egiteko ere.

Euskal Herrian bietatik dago ugari: batetik, badaude datorrena datorrela burua jaitsi eta isilik gelditzen diren hegazti akritikoak. Beldurrak eta erosotasunak geldiarazi ditu, eta ikasi dute bizitzen alpiste apur batekin. Elikatzen dira, batez ere, futbolaz eta komunikabideen gezurrez. Nahikoa dute, ez dute gehiagoren beharrik. Tarteka haserretzen dira, beraien kirol talde kuttunak galdu duelako, edo kaiolako atea estutuko dietelako apur bat gehiago, baina ez dute ozenegi esango, badaezpada. Bestetik, zorionez, hegodun kritiko asko dago gurean. Iritzia dute edozein gertakizunen aurrean. Haserretu egiten dira eta salatu egiten dituzte injustiziak. Ez dute gainekoen esana onartzen beraien galbahetik igaro gabe, hausnartu gabe. Beraien iritzia ematen dute ausardiaz eta zorrotz, baina baikortasunez.

Niri iritsi zait belarri ertzera, Eibarko Ainara baten kantu hots ederra. Abesten aritu zait 2011ko otsailetik 2013ko irailera arte. Zortziko zaharrean bota dit bertso ugari, hamarreko txikian ere ez gutxi, baina baita habaneran eta bederatziko txikian ere. Kartzelako gertaerei buruz, herenegun; Euskal Herriko gairen baten gainean, atzo; historiaren inguruan, gaur, eta sarri, politikaz, zein maitasunaz… ez dut aspertzeko tarterik izan inondik ere.

Zuri, irakurle, ez dizu inork kantatuko goxo-goxo belarrira, zorte izugarria duzu, ordea. Izan ere, bertso guzti-guztiak esku artean dituzu liburu mardul honetan. Hala ere, irakurri egin ditzakezu eta Ainara bat etxe ondoko zuhaitzetik ari zaizula irudikatu; edo zure ondoan dagoenari eska diezaiokezu abesteko, zu lasai-lasai etzanda zauden bitartean.

Begiz ikusi edo belarriz entzun, kontua da bertsook zeure baitan sentitzea. Barre egitea umore zipriztin bakoitzarekin, edo negar bere malenkoniarekin bat egitean. Konplizitate keinuak ere eragingo dizkizute, tarteka. Ez zaitez liburuaren gainetik pasa, senti ezazu zeure barrenean hitz bakoitzaren arnasa.

Orain isilik dago gure Ainara. Niri, behintzat, ez zait aspaldian iritsi bere kanturik belarri ertzetara. Bertso berriak prestatzen ariko da ziurrenik. Kukua bai, kukua sarritan entzun dut 2014ko udaberrian. Errepikakorra da bere jarduna, baina polita oso, beti adarra jotzen ariko balitz bezala. Askatasun izugarria du txori horrek. Nahi duenean etorri eta okupatuko du txantxangorriaren kabia, trukean ezer eskaini gabe, gainera. Libre ibiliko da zuhaitzez-zuhaitz eta kabiz-kabi. Boterea ere badu, bestalde. Entzuten dugun lehen aldian, aldean dirurik ez badugu, begizkoa botako digu, eta gure ekonomia apalari bere horretan eutsiko dio urtebetez. Hala eta guztiz ere, izugarri pozten gaitu bere soinua entzuteak, patrikan sosik izan ala ez izan.

Ainarek, aldiz, ezin dute Euskal Herrira etorri oraindik. Garesti ordaintzen ari dira txori konprometituak izatea. Izan ere, oso urrunetik heldu zait musika. Batzuetan, interferentziak izan ditu soinuak, baina azkenerako lortu dut dena garbi entzutea. Baikorra da mezua, gelditu zaidan sentsazioaren bestekoa. Lasai nago, Ainarak Euskal Herrira itzuliko direlako. Ea laster datozen gure basoetara, lastima baita horrenbeste zeresan daukaten txoriak urrun eta preso bizi beharra. Kuku bihurria entzuteaz hainbeste pozten bagara, zer sentituko ote dugu Ainaren ahotsa
gurean entzutean?

Ez dizut ezer gehiago aurreratu nahi. Nago honaino iritsi bazara liburu honetako bertso sortak ere gustura irakurriko dituzula. On egin!

Iritsi zait urrutiko
txoriaren kantu hotsa,
eta distantziak ez du
bilakatu kantu hotza.
Heldu zait malenkonia
haserrea eta poza,
bere deiadar ozena
polita bezain zorrotza.
Euskal Herriaz dihardu
ezer ez zaio arrotza,
gorputza Andaluzian
gure artean bihotza,
kilometro asko dago,
baina oso tarte motza (ber.)

Mikel Arrillaga
Eibar, 2014ko maiatzaren 18a

/ literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org /

Share
Atalak: Ataramiñe, Bertsoak, katalogoa, liburuak, PDF, Poesia, presoak

Iruzkinak